„Ośrodek kondensacji formy stanowi otwartą strefę przestrzenną” – pisał Stefan Krygier, artysta, którego twórczość w sposób wyjątkowy splata się z historią powojennej awangardy łódzkiej. Urodzony w 1923 w Łodzi, zmarł tamże w 1997. Pozostawił po sobie spuściznę będącą nie tylko świadectwem formalnych eksperymentów, lecz także próbą odpowiedzi na pytanie o miejsce człowieka w przestrzeni – zarówno tej realnej, jak i symbolicznej. Twórczość Krygiera, malarza, grafika i architekta wyrastała z żyznego gruntu łódzkiej awangardy. Jego mistrzem był Władysław Strzemiński – ten, który nauczał „widzenia” i myślenia formą. Krygier nie tylko studiował pod jego okiem, lecz także był jednym z jego najbliższych współpracowników. Towarzyszył mu aż do jego śmierci w 1952. Ich wspólna praca „Widzenie gotyku” była nie tyle teoretycznym traktatem, ile manifestem nowego spojrzenia otwierającego przestrzeń pomiędzy przeszłością a przyszłością sztuki. Krygier z równą pasją podchodził do malarstwa, grafiki i architektury. Jego eksperymenty przestrzenne, wyrażane poprzez reliefy, metalowe struktury, a w końcu konceptualne „ośrodki” – otwarte układy plastyczne – niosły ze sobą ideę uczestnictwa widza w tworzeniu znaczenia dzieła. Był jednym z tych, dla których sztuka stanowiła proces, nie produkt. To w Łodzi, w pracowniach PWSSP, rodziła się jego intelektualna tożsamość, wykuwana w dialogu z przeszłością (egipska harmonia, gotycka wertykalność) i teraźniejszością (kubistyczna analiza, konstruktywistyczna logika). Nie bez znaczenia był również jego udział w Grupie St-53, której narodziny w Katowicach stanowiły echa tego samego łódzkiego ducha – buntu wobec narzucanego realizmu i dążenia do autonomii formy. Artysta konsekwentnie poszukiwał formy „wielofunkcyjnej”, otwartej na różne dyscypliny, integrującej architekturę, rzeźbę i malarstwo. Jego „łuki” – znak rozpoznawczy, archetypiczny symbol przestrzeni – przeistaczały się w swoiste ideogramy ruchu i światła. Ich rytm przywoływał zarówno gotycką mistykę, jak i dynamikę nowoczesności. W ostatnich latach wrócił do źródeł – malował portrety bliskich, przywoływał egipskie motywy, dialogował z mistrzami renesansu i flamandzkiego malarstwa. W tych pracach nie było nostalgii, lecz spójna kontynuacja – zamknięcie formy, która zawsze pozostawała otwarta. Jak Łódź, miasto jego życia i sztuki: surowe, poszukujące, prawdziwe.