NIEJEDNOZNACZNA METAFIZYKA Ryszard Grzyb jest artystą żywiołowym, darzącym Daleki Wschód wielką fascynacją. Jego twórczość w większości odnosi się do wątków filozoficzno-literackich, dziejów kultury Europy i Wschodu. Grzyb posługuje się zwykle symbolem, znakiem, sprowadzając przedstawienia do „dzikich”, ale też uproszczonych form. Obraz powinien być dla twórcy możliwie skondensowany, skrócony, przypominający nawet ideogram. To właśnie dlatego w pracach artysty widzimy przedstawienia najwyżej dwóch postaci, nierzadko zwierząt, tło jest uproszczone, pojawiają się rekwizyty. Warto zauważyć, że Grzyb to subtelny kolorysta, tworzący w duchu ekspresjonizmu, choć z zachowaniem ładu i dyscypliny prymitywizującego stylu symbolicznego. Wiele wpływa na to, że jest uważany za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli pokolenia debiutującego na początku lat 80. XX wieku. W tym czasie nowa ekspresja była już rozwiniętą tendencją, równolegle do europejskich i światowych transawangard, z czego najsłynniejsi byli niemieccy Nowy dzicy. Ten nurt rozwijał się od końca lat 70. i ogarnął Amerykę, Francję, Belgię, Włochy i inne kraje Europy Zachodniej. Zamknięte komunistyczne kraje były odcięte od międzynarodowego obiegu, jednak tendencje te dotarły również do Polski. Po raz pierwszy od czasu wojny polska sztuka była na bieżąco ze sztuką europejską, transawangarda opanowała większość kontynentu. Bycie częścią ogólnoświatowego trendu, który wpłynął na kształt sztuki, rozbudziło rynek. Początek lat 80. to w Europie Zachodniej i USA okres spektakularnych karier malarskich. W Polsce rzeczywistość nie była tak barwna, propaganda starała się zdyskredytować wyzwolonych twórców. Grzyb był jednym z artystów, którzy wpisali się świetnie w nurt, który ogarnął Stary Kontynent i Amerykę Północną. Gdy ten malarz i poeta rozpoczynał studia, panował konceptualizm, jednak Grzyb wiedział, że chce tworzyć prace ekspresyjne, które miały wyrażać jego osobiste przeżycia egzystencjalne. Czerpał inspiracje z prac dziecięcych, osób chorych psychicznie, ale również niemieckich ekspresjonistów. Artysta w tym czasie zaczął odnosić też sukcesy jako poeta, drukowano jego wiersze, zdobywał nagrody. Jego poezja była mroczno-egzystencjalna, wtedy też zaczął nadawać swoim obrazom i rysunkom rozbudowane tytuły. Wyrazisty styl artysty był w czasie studiów przyjmowany jako trudny do ułożenia, problematyczny, choć budzący również podziw. Było jednak coś, co znacząco wpłynęło na twórczość Grzyba – zaangażowanie w działalność Gruppy. Członków formacji łączyła pasja i pewien wspólny, literacko-poetycki pierwiastek, dyskusje, kłótnie, wspólne malowanie, dochodzenie do wspólnych wniosków. Razem napędzali i prowokowali się intelektualnie, co miało także zabarwienie edukacyjne. Po rozpadzie Gruppy styl jej członków uległ zmianie. Niektórzy zbliżyli się do abstrakcji, inni do realizmu czy też konceptualizmu. Malarstwo Grzyba również się zmieniło, choć zachowało pewne niezmienne cechy, jak chociażby umieszczanie w pracach przedstawień zwierząt. Nawet w spokojnych formach pojawia się ekspresyjny sznyt w obszarze koloru czy formy. Koniec studiów był również dla Grzyba ważnym, przełomowym czasem, prace tracą ekspresjonistyczną dosłowność i zamieniają się w opowiedziane ironicznym językiem anegdoty. Plama przestaje dominować nad linią, twarze ukazane są w formie masek, zwierzęta stają się przedmiotami. W ten sposób Grzyb poprzez malarstwo sięga w obszar pierwotnego rytuału i mitu, przybiera postać bardziej naiwną, prymitywną, magiczną, przypomina naskalne malowidła czy też twórczość surrealistów. Opatrzone literackimi tytułami przypominają o poetyckim warsztacie artysty, jego humor jest celny i ostry. Grzyb, eksperymentując z absurdem, wyławia z niego sens, pyta o byt i nicość.