Newsletter
If you want to be up to date, sign up to receive our newsletter enter your email below.
Newsletter
Leopold Gottlieb
Portrait of Professor Georges Bohn
oil/canvas, 99 x 81 cm
„Szalona brawura tkwi w portretach Gottlieba. Są to dzieła głównie dowcipu. Ogromny charakter, wdzięk i zuchwałość pewna cechują jego studia portretowe, których wystawił sześć w Salonie. Nie konstrukcją ani substancją wyszukaną, ale swym nadzwyczajnym wyrazem czarują one widza. Gottlieb ma wrodzony dar do syntetycznego chwytania charakterów w portretach.” — Adolf Basler Leopold Gottlieb urodził się w 1876 roku w Drohobyczu. Pochodził z żydowskiej rodziny o artystycznych tradycjach – trzech jego braci również zajmowało się malarstwem. Najbardziej znanym z nich był Maurycy Gottlieb, absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu oraz wychowanek pracowni Jana Matejki w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie. Legenda zmarłego w młodym wieku, właściwie nieznanego Leopoldowi brata, wywarła na nim ogromny wpływ i przyczyniła się do jego decyzji o podjęciu tej samej drogi artystycznej. Najmłodszy z braci, Leopold, również studiował na krakowskiej Akademii, kształcąc się w pracowniach Jacka Malczewskiego i Tadeusza Axentowicza. Następnie wyjechał do Monachium, skąd w 1904 roku przeniósł się do Paryża, gdzie osiadł na stałe. W 1905 roku, wspólnie z Witoldem Wojtkiewiczem, Wlastimilem Hofmanem, Mieczysławem Jakimowiczem i Janem Rembowskim, Leopold Gottlieb założył Grupę Pięciu – ugrupowanie niezwykle istotne dla rozwoju polskiej sztuki nowoczesnej. Zrywając z dominującym symbolizmem, artyści ci poszukiwali w ekspresjonizmie odpowiedzi na wyzwania współczesnej sztuki. Bezczelność antyakademickiej maniery Wojtkiewicza, jego skłonność do pastiszu i zjadliwej ironii w znacznym stopniu ukształtowały wizerunek tej efemerycznej grupy, której członkowie wystawiali swoje prace m.in. w Krakowie, Lwowie, Wiedniu, Berlinie i Warszawie. Najważniejsze osiągnięcia Gottlieba z tego okresu wiążą się z wypracowaniem wybitnie zsubiektywizowanego, ekspresyjnego portretu. Jak zauważa Adolf Basler – jedna z najważniejszych postaci polskiej kolonii artystycznej w Paryżu, animator kultury, a przede wszystkim krytyk o szerokich, międzynarodowych kontaktach: „Portrety jego mają przede wszystkim istotną wartość malarską, a to dzięki doskonałej kompozycji i umiejętnemu operowaniu barwą, a przede wszystkim linią. Linia u Gottlieba ma swój zupełnie odrębny, tylko jemu właściwy charakter. Gottlieb nie ubiega się bynajmniej o kaligrafię – jego linia, raczej kreska, surowa, ma przede wszystkim akcent niesłychanie silny i zdecydowany, i to ona jest głównym walorem w jego obrazach. Poza tym charakterystyczne jest u niego nader oryginalne modelowanie głów. Polega ono na minimalnym zaakcentowaniu bryłowatości, by nie rozrywać ogólnej plamy dekoracyjnej, w rzeczywistości jednak jest tak wyszukane, że charakter modela wyraża stokroć silniej, niż mogłoby to osiągnąć najmozolniejsze wydobywanie trzeciego wymiaru na płaszczyźnie obrazu.” Słowa te znakomicie oddają charakter prezentowanego w katalogu portretu profesora Sorbony, Georga Bohna. Analogią do niego może być niemal demoniczny portret Xawerego Dunikowskiego – przyjaciela Gottlieba z czasów krakowskich, z którym odbył podróż do Palestyny w 1906 roku – czy też słynny, dekadencki portret Bernarda (Bera) Kupczyka z 1907 roku. Od 1910 roku Gottlieb zwrócił się ku kompozycjom wielopostaciowym oraz ikonografii nowotestamentowej, równocześnie jednak konsekwentnie rozwijał autorską poetykę nowoczesnego, ekspresyjnego portretu. Kolekcja wizerunków artystów, krytyków, naukowców, intelektualistów, polityków, bliskich i dalszych znajomych rozrastała się – może nie tak intensywnie jak wcześniej, ale nieprzerwanie. Portret profesora G. Bohna ukazuje modela w pozycji siedzącej, w pozie zdradzającej pewną dezynwolturę. Malarz przedstawił zatrwożonego dandysa w eleganckim garniturze i muszce, operując subtelną plamą barwną, obwiedzioną miękkim, płynnym konturem. Profesor zdaje się pogrążony w zadumie, niemal obezwładniony dekadenckim nastrojem. Układ przestrzeni wokół modela nie jest już płaski i abstrakcyjny, jak w portretach powstałych przed 1908 rokiem. Ewolucję tę trafnie opisał Mieczysław Sterling: „Gama ciemnych kolorów przechodzi w gamę jasną, a wyraz koncentrowany z młodzieńczą przesadą w rysunku rąk przenosi się na całą postać.” W swoich obrazach Gottlieb świadomie operuje przestrzenią – w ciasnym kadrze łączy tło z pierwszym planem, na którym, obok postaci profesora, znajduje się stolik z wazonem kwiatów. Stonowaną paletę ożywia, wprowadzając za portretowanym wyrazistą, turkusową plamę ściany, która kieruje wzrok widza w stronę twarzy krytyka. Ostrość widzenia i wyczucie kompozycji czynią z Portretu profesora G. Bohna jeden z ciekawszych przykładów portretowego malarstwa Gottlieba. Ukazuje on artystę w interesującej fazie twórczości – na styku wczesnego, ekspresjonistycznego podejścia do modela i zwrotu ku formom bardziej uniwersalnym, bliskim klasycyzującej francuskiej awangardzie.
| Artist | Leopold Gottlieb |
|---|---|
| Artist's Life | (1879 - 1934) |
| Title | Portrait of Professor Georges Bohn |
| Date | po 1910 |
| Medium | oil |
| Material, base | canvas |
| Kind | malarstwo sztalugowe |
| Dimensions | 99 x 81 cm |
| Category Name | Painting & Drawing |
| Style | Ecole de Paris |
| Signature | signed lower left: 'L. Gottlieb' |
| Other Notes | on the reverse and on the stretcher a collector's stamp The work will be included in the exhibition “The Group of Five (1905–1908)” and will be displayed at the National Museum in Kraków from February 13 to July 5, 2026. |
| Literature | Nowe pokolenie i klasycy współczesności z kolekcji Wojciecha Fibaka, exhibition catalogue, Centre of Contemporary Art “Znaki Czasu”, ed. Krzysztof Stanisławski, Anna Kompanowska, Toruń 2024, p. 280 (ill.) École de Paris. Artyści polsko-żydowscy, exhibition catalogue, Academy of Lubrański Contemporary Art Gallery, Poznań 2024, p. 50 (ill.) Artur Tanikowski, Wizerunek człowieczeństwa, rytuały powszedniości. Leopold Gottlieb i jego dzieło, Kraków 2011, ill. 18, cat. no. 31 École de Paris. Malarstwo artystów żydowskich polskiego pochodzenia w kolekcji Wojciecha Fibaka, exhibition catalogue, Contemporary Art Gallery BWA, Olsztyn 2000, p. 38 (ill.) École de Paris. Artyści Żydowscy z Polski w kolekcji Wojciecha Fibaka, exhibition catalogue, District Museum, Leszno 2000, p. 35 (ill.) Polski Paryż. École de Paris. Kolekcja Wojciecha Fibak, exhibition catalogue, National Museum in Szczecin, Szczecin 1999, p. 137 (ill.) École de Paris. Artyści żydowscy z Polski w kolekcji Wojciecha Fibaka, exhibition catalogue, State Gallery of Art, Sopot 1999, p. 19 (ill.), p. 265 École de Paris. Artyści żydowscy z Polski w kolekcji Wojciecha Fibaka, exhibition catalogue, Poznański Palace, Łódź 1998–1999, p. 43 (ill.) École de Paris. Artyści żydowscy z Polski w kolekcji Wojciecha Fibaka, exhibition catalogue, Palace of Art, Kraków 1998, p. 39 (ill.) Malarstwo polskie w kolekcji Ewy i Wojciecha Fibaków, exhibition catalogue, National Museum in Warsaw, National Museum in Poznań, Warsaw 1992, p. 81 (ill.) |
| Requires a permit to export outside of Poland | No |
| Exhibited | August Zamoyski. Myśleć w kamieniu, Centre of Contemporary Art Znaki Czasu, Toruń, June 21 – September 1, 2024 École de Paris. Polish-Jewish Artists, Academy of Lubrański Contemporary Art Gallery, Poznań, January 17 – April 14, 2024 École de Paris. Painting of Jewish Artists of Polish Origin in the Collection of Wojciech Fibak, Contemporary Art Gallery BWA, Olsztyn, October – December 2000 École de Paris. Jewish Artists from Poland in the Collection of Wojciech Fibak, District Museum, Leszno, May – July 2000 École de Paris. Artyści żydowscy z Polski w kolekcji Wojciecha Fibaka, National Museum in Szczecin, December 1999 – March 2000 École de Paris. Artyści żydowscy z Polski w kolekcji Wojciecha Fibaka, State Gallery of Art, Sopot, July 6 – October 3, 1999 École de Paris. Artyści żydowscy z Polski w kolekcji Wojciecha Fibaka, Poznański Palace, Łódź, 1998–1999 École de Paris. Artyści żydowscy z Polski w kolekcji Wojciecha Fibaka, Palace of Art, Kraków, July – August 1998 Malarstwo polskie w kolekcji Ewy i Wojciecha Fibaków, National Museum in Warsaw, May 23 – August 9, 1992; National Museum in Poznań, August 22 – October 25, 1992 |
Leopold Gottlieb
oil/canvas, 99 x 81 cm
Portrait of Professor Georges Bohn
| Artist | Leopold Gottlieb |
|---|---|
| Artist's Life | (1879 - 1934) |
| Title | Portrait of Professor Georges Bohn |
| Date | po 1910 |
| Medium | oil |
| Material, base | canvas |
| Kind | malarstwo sztalugowe |
| Dimensions | 99 x 81 cm |
| Category Name | Painting & Drawing |
| Style | Ecole de Paris |
| Signature | signed lower left: 'L. Gottlieb' |
| Other Notes | on the reverse and on the stretcher a collector's stamp The work will be included in the exhibition “The Group of Five (1905–1908)” and will be displayed at the National Museum in Kraków from February 13 to July 5, 2026. |
| Literature | Nowe pokolenie i klasycy współczesności z kolekcji Wojciecha Fibaka, exhibition catalogue, Centre of Contemporary Art “Znaki Czasu”, ed. Krzysztof Stanisławski, Anna Kompanowska, Toruń 2024, p. 280 (ill.) École de Paris. Artyści polsko-żydowscy, exhibition catalogue, Academy of Lubrański Contemporary Art Gallery, Poznań 2024, p. 50 (ill.) Artur Tanikowski, Wizerunek człowieczeństwa, rytuały powszedniości. Leopold Gottlieb i jego dzieło, Kraków 2011, ill. 18, cat. no. 31 École de Paris. Malarstwo artystów żydowskich polskiego pochodzenia w kolekcji Wojciecha Fibaka, exhibition catalogue, Contemporary Art Gallery BWA, Olsztyn 2000, p. 38 (ill.) École de Paris. Artyści Żydowscy z Polski w kolekcji Wojciecha Fibaka, exhibition catalogue, District Museum, Leszno 2000, p. 35 (ill.) Polski Paryż. École de Paris. Kolekcja Wojciecha Fibak, exhibition catalogue, National Museum in Szczecin, Szczecin 1999, p. 137 (ill.) École de Paris. Artyści żydowscy z Polski w kolekcji Wojciecha Fibaka, exhibition catalogue, State Gallery of Art, Sopot 1999, p. 19 (ill.), p. 265 École de Paris. Artyści żydowscy z Polski w kolekcji Wojciecha Fibaka, exhibition catalogue, Poznański Palace, Łódź 1998–1999, p. 43 (ill.) École de Paris. Artyści żydowscy z Polski w kolekcji Wojciecha Fibaka, exhibition catalogue, Palace of Art, Kraków 1998, p. 39 (ill.) Malarstwo polskie w kolekcji Ewy i Wojciecha Fibaków, exhibition catalogue, National Museum in Warsaw, National Museum in Poznań, Warsaw 1992, p. 81 (ill.) |
| Requires a permit to export outside of Poland | No |
| Exhibited | August Zamoyski. Myśleć w kamieniu, Centre of Contemporary Art Znaki Czasu, Toruń, June 21 – September 1, 2024 École de Paris. Polish-Jewish Artists, Academy of Lubrański Contemporary Art Gallery, Poznań, January 17 – April 14, 2024 École de Paris. Painting of Jewish Artists of Polish Origin in the Collection of Wojciech Fibak, Contemporary Art Gallery BWA, Olsztyn, October – December 2000 École de Paris. Jewish Artists from Poland in the Collection of Wojciech Fibak, District Museum, Leszno, May – July 2000 École de Paris. Artyści żydowscy z Polski w kolekcji Wojciecha Fibaka, National Museum in Szczecin, December 1999 – March 2000 École de Paris. Artyści żydowscy z Polski w kolekcji Wojciecha Fibaka, State Gallery of Art, Sopot, July 6 – October 3, 1999 École de Paris. Artyści żydowscy z Polski w kolekcji Wojciecha Fibaka, Poznański Palace, Łódź, 1998–1999 École de Paris. Artyści żydowscy z Polski w kolekcji Wojciecha Fibaka, Palace of Art, Kraków, July – August 1998 Malarstwo polskie w kolekcji Ewy i Wojciecha Fibaków, National Museum in Warsaw, May 23 – August 9, 1992; National Museum in Poznań, August 22 – October 25, 1992 |