Newsletter
If you want to be up to date, sign up to receive our newsletter enter your email below.
Newsletter
Józef Hałas
"Partition PK"
oil/canvas, 100 x 150 cm
Józef Hałas urodził się 7 stycznia 1927 w Nowym Sączu. W 1949 przeprowadził się do Wrocławia, gdzie rozpoczął studia w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych w pracowni Eugeniusza Gepperta. Okres studiów w twórczości Hałasa to przede wszystkim pierwsze znaczące eksperymenty z kolorem oraz strukturą malarską. Powstają wówczas portrety dzieci, uproszczone kształty okrętów oraz górskie pejzaże – tematy najczęściej malowane przez artystę. W ich doborze oraz samym przedstawieniu widoczne są wpływy innych twórców, zwłaszcza Waldemara Cwenarskiego, Tadeusza Makowskiego oraz Paula Klee. W 1956 Hałas wraz z Małgorzatą Grabowską, Krzesławą Maliszewską oraz Alfonsem Mazurkiewiczem zakłada Grupę X zrzeszającą twórców lokalnego środowiska plastycznego. Na początku lat 60. powstały pierwsze prace z cyklu „Figury”, przedstawiające uproszczone ludzkie sylwetki, na które składają się figury geometryczne. Równolegle Hałas pracował nad dwoma innymi cyklami – „Wnętrzami” oraz „Drogami”. Ten pierwszy jest efektem fascynacji budownictwem ludowym oraz efektami światłocieniowymi, a drugi to próba sprowadzenia tytułowych „Dróg” do uproszczonego kształtu trójkąta równoramiennego. Oba cykle stały się punktem wyjścia do powstania kluczowej serii w twórczości Hałasa, jaką były „Góry”. Malowany przez artystę górski pejzaż znacznie odbiegał od jego tradycyjnego przedstawienia – góry Hałasa mają spłaszczony kształt zbliżony do kwadratu, którego monochromatyczną przestrzeń wypełniają proste bądź diagonalne linie. Pod koniec lat 60. powstają pierwsze prace z cyklu „Przeciwstawienia”. Syntetyczne kompozycje również wywodzą się z pejzażu, ale przedstawiają go w sposób jeszcze bardziej umowny. Była to próba zobrazowania kontrastów, jakie zachodzą w naturze. Widoczne w tych pracach inspiracje pejzażem marynistycznym są dalej rozwijane w latach 70. w kolejnym cyklu „Podziały”. Zdaniem krytyka sztuki Bogusława Deptuły: „Jednak najważniejsze dla Józefa Hałasa były spotkania z naturą, a nie z czyjąkolwiek sztuką. Pozostał oczarowany wielkim widowiskiem natury z jego uniwersalnym, teatralnym niejako przeciwstawieniem poziomej linii ziemi i pionu nieba. Wiem, niebo nie zawsze jest pionowe, ale kiedy lecą z niego strugi deszczu, to na pewno takim się staje i takie przeciwstawienie wielokrotnie powraca w szkicach, rysunkach, grafikach i obrazach wrocławskiego malarza. Urodzony w Nowym Sączu, dotarł nad morze jeszcze przed wojną i już wtedy zobaczył ów odwieczny teatr natury, który był pożywką dla pokoleń artystów, nawet jeżeli widzieli ten sam pejzaż, to przedstawiali go na wiele różnych sposobów. Zatem deszcz zszywa niebo z ziemią, a co więcej, scala przeciwności, wszak w naszej kulturze nie ma większej opozycji niż między niebem a ziemią. Tak jest w języku potocznym, tak jest w horoskopach, które odradzają taką zodiakalną koniunkcję, ale zupełnie tak nie musi być w przypadku sztuki. Ma zresztą malarstwo pejzażowe wyjątkową wprost pozycję wśród malarskich gatunków” (źródło: Katalog wystawy „Józef Hałas. Poszukiwania”, Wrocław 2017, s. 13). Prezentowana w katalogu praca „Podział PK” jest doskonałym przykładem fascynacji Hałasa morskim pejzażem – obraz ma horyzontalny, panoramiczny układ, a jego powierzchnię w całości pokrywają drobne, wypukłe punkty. Bogata faktura, uzyskana przez naklejenie na płótno zwiniętych kawałków sznurka, przełamuje monotonię jednolitego układu. Nadaje pracy łagodny rytm, a punkty zdają się przepływać przez pole obrazowe. Obraz wyróżnia jeszcze niebieski kolor, w tym wypadku w odcieniu turkusowym, tak szczególny w twórczości Hałasa – pod koniec życia powiedział: „błękit, jakiego całe życie szukałem, to światło słońca w kolczyku Gieny (siostry artysty) na moście w Sanoku. Miałem wtedy 16 lat” (cytat z materiałów edukacyjnych dla Muzeum Architektury we Wrocławiu).
Artist | Józef Hałas |
---|---|
Artist's Life | (1927 - 2015) |
Title | "Partition PK" |
Date | 1973 |
Medium | oil |
Material, base | canvas |
Kind | malarstwo sztalugowe |
Dimensions | 100 x 150 cm |
Category Name | Painting & Drawing |
Style | abstrakcja geometryczna |
Signature | signed, dated and described on the stretcher: 'Podział PK Józef Hałas 1973' |
Requires a permit to export outside of Poland | Yes |
Józef Hałas
oil/canvas, 100 x 150 cm
"Partition PK"
Artist | Józef Hałas |
---|---|
Artist's Life | (1927 - 2015) |
Title | "Partition PK" |
Date | 1973 |
Medium | oil |
Material, base | canvas |
Kind | malarstwo sztalugowe |
Dimensions | 100 x 150 cm |
Category Name | Painting & Drawing |
Style | abstrakcja geometryczna |
Signature | signed, dated and described on the stretcher: 'Podział PK Józef Hałas 1973' |
Requires a permit to export outside of Poland | Yes |