Newsletter
If you want to be up to date, sign up to receive our newsletter enter your email below.
Newsletter
Józef Hałas
"M-K"
oil/canvas, 70 x 70 cm
Józef Hałas wpisał się w dzieje polskiej historii sztuki dzięki autorskiej interpretacji malarstwa pejzażowego. Zaobserwowane w naturze zjawiska poddawał syntezie, nadając im uniwersalny, często abstrakcyjny charakter. W wyniku pogłębionych analiz świata zewnętrznego stosował wysublimowaną kolorystykę, a przy pomocy narzędzi, sznurka animizował strukturę kompozycji. Fascynacja prawidłami natury szczególnie widoczna jest właśnie w tych wybrzuszonych partiach płótna, które nadają jego pracom haptyczny, zmysłowy charakter. To wszystko sprawiło, że obecnie Hałas jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych polskich artystów awangardowych. W 2023 dwa jego obrazy zostały włączone do kolekcji paryskiego Centre Pompidou i trafiły na stałą ekspozycję. Towarzysząca temu wydarzeniu anglojęzyczna publikacja przyczyniła się do popularyzacji jego twórczości wśród międzynarodowych kolekcjonerów. Tak o artyście pisał kurator jego pośmiertnej wystawy Bogusław Deptuła: „Najważniejsze dla Józefa Hałasa były jednak spotkania z naturą, a nie z czyjąkolwiek sztuką. Pozostał oczarowany wielkim widowiskiem natury, z jego uniwersalnym, teatralnym niejako przeciwstawieniem poziomej linii ziemi i pionu nieba. Wiem, niebo nie zawsze jest pionowe, ale bywa – kiedy lecą z niego strugi deszczu – takim na pewno się staje. To przeciwstawienie wielokrotnie powraca w szkicach, rysunkach, grafikach i obrazach wrocławskiego malarza. Urodzony w Nowym Sączu dotarł nad morze jeszcze przed wojną i już wtedy zobaczył ów odwieczny teatr, który był pożywką dla tylu pokoleń artystów, którzy nawet widząc ten sam pejzaż, przedstawiali go na wiele różnych sposobów. Zatem deszcz zszywa niebo z ziemią, a co więcej scala przeciwności, wszak w naszej kulturze nie ma większej opozycji niż między niebem a ziemią”. (Bogusław Deptuła, Błogosławiona niepewność. O malarstwie Józefa Hałasa, [w:] katalog wystawy, Poszukiwania / In Persuit. Józef Hałas, mia Art Gallery, Wrocław 2017, s. 5). Prezentowana na aukcji praca „M-K” (1998) pochodzi z dojrzałego okresu w dorobku artysty. Ostatnia dekada XX wieku to czas głębokiej introspekcji i powrotów do dawnych motywów. Refleksja nad historią swojej twórczości była zarówno intelektualna, jak i fizyczna: malarz wyjmował pojedyncze elementy ze starych płócien i włączał je w strukturę nowo powstałych prac. W ten sposób przyglądał się poszczególnym elementom, które wcześniej ginęły w większej zbiorowości. Andrzej Jarosz opisywał to zjawisko jako: „oddech artysty ‘po…’ osiągnięciu osobistego, klasycznego wyrazu i optimum pewnej koncepcji obrazowej”. (Józef Hałas. Stare i nowe, katalog wystawy, Muzeum Miejskie Wrocławia, Wrocław 2002, s. 33). W 1933 zaczął eksperymentować z tytułami swoich wczesnych prac, rozkładał je na pojedyncze litery, z których każda stawała się odrębnym tematem rysunku. „Na motywie litery buduję pewną gęstą strukturę, niby regularną, ale jednak opartą na przypadku. Z tych liter układam słowa. To dla mnie ważne słowa”. (Rozmowa Józefa Hałasa z Cezarym Kaszewskim, 1992-1994, dz. cyt., s. 38). Prezentowaną pracę można potraktować jako rodzaj odrealnionego, zgeometryzowanego pejzażu, będącego wynikiem artystycznej refleksji nad uniwersalnym pięknem natury. To sztuka o charakterze kontemplacyjnym, usytuowana na pograniczu abstrakcji i figuracji, charakteryzująca się szczególną wrażliwością na kolor. Kompozycje Hałasa miały oddawać ogólny zarys krajobrazu, niemal całkowicie rezygnując z realistycznych detali. Ich szczegółowość przejawia się na innych płaszczyznach: przede wszystkim w geometrii form, kolorystyce i fakturze. Istotną rolę odgrywają także rytm oraz strukturalny porządek. Mięsiste plamy barwne o postrzępionych krawędziach symbolizują biologiczną energię natury. Natomiast fakturowość, a zarazem wysoka dekoracyjność niosą ze sobą wartości duchowe, skłaniając odbiorców do kontemplacji i powrotu do przyziemnych, prostych wartości.
Artist | Józef Hałas |
---|---|
Artist's Life | (1927 - 2015) |
Title | "M-K" |
Date | 1998 |
Medium | oil |
Material, base | canvas |
Kind | malarstwo sztalugowe |
Dimensions | 70 x 70 cm |
Category Name | Painting & Drawing |
Style | abstrakcja |
Signature | signed, dated and described on the streatcher: 'M-K Józef Hałas 1998' |
Requires a permit to export outside of Poland | No |
Józef Hałas
oil/canvas, 70 x 70 cm
"M-K"
Artist | Józef Hałas |
---|---|
Artist's Life | (1927 - 2015) |
Title | "M-K" |
Date | 1998 |
Medium | oil |
Material, base | canvas |
Kind | malarstwo sztalugowe |
Dimensions | 70 x 70 cm |
Category Name | Painting & Drawing |
Style | abstrakcja |
Signature | signed, dated and described on the streatcher: 'M-K Józef Hałas 1998' |
Requires a permit to export outside of Poland | No |