Newsletter
If you want to be up to date, sign up to receive our newsletter enter your email below.
Newsletter
Wojciech Fangor
"N 48"
oil/canvas, 82 x 82 cm
Wojciech Fangor swoim życiorysem utożsamia niemalże zdanie „Polska sztuka za oceanem”. W 1961 wyjechał z Polski, by początkowo mieszkać w innych częściach Europy (Wiedeń, Paryż, Berlin, Londyn), a w latach 1966-98 osiąść w Stanach Zjednoczonych. Tworzone przez niego od 1958 koła, fale i formy ameboidalne przyniosły mu szczególny rozgłos i uznanie na całym świecie. Powstałe wówczas obrazy są uznawane także za zapowiadające sztukę skierowaną na relacje międzyludzkie i tematykę socjologiczną w cyklach obrazów „międzytwarzowych”, których przykładem jest prezentowane również w tym katalogu dzieło „Przestrzeń międzypiersiowa” oraz obrazów „telewizyjnych”. Jego najbardziej charakterystyczne i uznane dzieła, do których zalicza się praca „N 48”, tworzą spójną opowieść o sprzeczności, napięciach i kontrastach. Jak pisał o sobie sam malarz: „Od prawie stulecia artyści dążyli do spłaszczenia przestrzeni iluzyjnej i starali się ją utrzymać jak najbliżej powierzchni płótna. W latach dwudziestych niektórym prawie się udało stanąć na samej powierzchni i uczynić z obrazu przedmiot. Jaki jest mechanizm przestrzeni rozwijającej się w głąb obrazu, czyli negatywnej przestrzeni iluzyjnej – jest wszystkim wiadome. Natomiast uzyskanie przestrzeni iluzyjnej, zawieszonej między obrazem a widzem jest mniej oczywiste i wydaje się paradoksem, choć każda iluzja, łącznie z perspektywą, jest z natury rzeczy paradoksalna. Obrazy o pozytywnej przestrzeni iluzyjnej wydają się poruszać, kolory przenikają się lub pulsują. To jest spowodowane spontanicznymi reakcjami oka. Brak ostrości granic pomiędzy formami i kolorem powoduje zwężanie i rozszerzanie się źrenicy, a nawet mrużenie oczu. To z kolei zmniejsza lub zwiększa ilość światła. Różnice w sile światła powodują zmianę wielkości kształtów i pozorny ruch. Pozorny ruch z kolei powoduje asocjacje z ruchem paralaktycznym, który jest jednym z ważnych czynników postrzegania przestrzennego. Dodatkowo soczewka oka daremnie stara się zogniskować niewyraźne kontury, co powoduje pulsowanie kształtów. Te frustracje i zakłócenia naturalnej funkcji aparatu wizualno-optycznego tworzą iluzję przestrzeni rozciągającej się pomiędzy obrazem a widzem. Jest to nakładanie się przestrzeni iluzyjnej na rzeczywistą. Zjawiska te dają znakomite możliwości do manipulowania przestrzenią, a więc do tworzenia dzieł, które nazywają się dziś environments, a które w 1958 roku nazywaliśmy z Zamecznikiem – malarstwem przestrzennym. Obrazy oparte na pozytywnej przestrzeni iluzyjnej muszą być niedokontrastowane. Muszą być wręcz głodne kontrastów, wtedy kradną je z otoczenia i spełniają się razem z otoczeniem jako sztuka przestrzenna lub environment” (Wojciech Fangor, fragment manuskryptu „Fangor o sobie” napisanego w Santa Fe w 1989 roku do katalogu wystawy „Wojciech Fangor – 50 lat malarstwa” w Zachęcie, 1990). Prace Fangora po raz pierwszy zostały zaprezentowane nowojorskiej publiczności w 1961 podczas wystawy „15 Polish Painters” w The Solomon R. Guggenheim Museum. Cztery lata później artysta został zaproszony do kolejnej ważnej wystawy o znaczącym wpływie na obraz sztuki lat 60. – legendarnej „The Responsive Eye”, eksponowanej w The Museum of Modern Art w Nowym Jorku, a następnie wędrującej do St. Louis, Seattle, Pasadeny i Baltimore. Wystawą, która stanowiła symboliczne ukoronowanie jego twórczości i potwierdzenie jej istotnej roli na międzynarodowej scenie artystycznej była indywidualna wystawa artysty w The Solomon R. Guggenheim Museum w 1970, podczas której zaprezentowano 34 jego płótna. Obrazy z okresu powstania „N 48”, datowanego na 1963, były w większości sprzedawane przez nowojorską Galerie Chalette, która na przełomie lat 50. i 60. odegrała istotną rolę w rozwoju sztuki op-artu, reprezentując najważniejszych przedstawicieli tego nurtu, na czele z Victorem Vasarelym. Wojciech Fangor współpracował z galerią prowadzoną przez Artura Lejwę i jego żonę Madeleine przez 5 lat. Miał tam coroczne wystawy. Przez siedemnaście lat, od początku swojego pobytu w Stanach do 1983 Wojciech Fangor wykładał na nowojorskim Farleigh Dickinson University. Miał również swoją pracownię w dzielnicy Soho przy ulicy Grand Street.
Artist | Wojciech Fangor |
---|---|
Artist's Life | (1922 - 2015) |
Title | "N 48" |
Date | 1963 |
Medium | oil |
Material, base | canvas |
Kind | malarstwo sztalugowe |
Dimensions | 82 x 82 cm |
Category Name | Painting & Drawing |
Style | abstrakcja |
Signature | signed, dated and described on the reverse: 'FANGOR | N 48 1963' |
Literature | Fangor, exh. cat., Städtisches Museum Leverkusen Schloss Morsbroich, Leverkusen 1964, cat. no. 42 |
Requires a permit to export outside of Poland | Yes |
Exhibited | „Fangor”, Städtisches Museum Leverkusen Schloss Morsbroich, Leverkusen, Germany, 12.06-19.07.1964 |
Opinions | artwork included in the catalog raisonné edited by Katarzyna Jankowska-Cieślik, cat. pos. P. 370 |
Wojciech Fangor
oil/canvas, 82 x 82 cm
"N 48"
Artist | Wojciech Fangor |
---|---|
Artist's Life | (1922 - 2015) |
Title | "N 48" |
Date | 1963 |
Medium | oil |
Material, base | canvas |
Kind | malarstwo sztalugowe |
Dimensions | 82 x 82 cm |
Category Name | Painting & Drawing |
Style | abstrakcja |
Signature | signed, dated and described on the reverse: 'FANGOR | N 48 1963' |
Literature | Fangor, exh. cat., Städtisches Museum Leverkusen Schloss Morsbroich, Leverkusen 1964, cat. no. 42 |
Requires a permit to export outside of Poland | Yes |
Exhibited | „Fangor”, Städtisches Museum Leverkusen Schloss Morsbroich, Leverkusen, Germany, 12.06-19.07.1964 |
Opinions | artwork included in the catalog raisonné edited by Katarzyna Jankowska-Cieślik, cat. pos. P. 370 |