Newsletter
If you want to be up to date, sign up to receive our newsletter enter your email below.
Newsletter
Tadeusz Makowski
Self-portrait from La Comelle
watercolour, ink, pencil/paper, 19,50 x 25 cm
Cykl pejzaży z małych francuskich miasteczek z latach 20. XX wieku stanowi dla Tadeusza Makowskiego istotną rolę w drodze do narodzin dojrzałego, w pełni ukształtowanego stylu malarza. To właśnie w prowincjonalnych widokach artysta odnalazł „modus” swojego stylu – srebrzystą, rozjaśnioną gamę barwną, syntezę kształtów oraz spokojny nastrój małych miasteczek. Dominacja tej sielskiej atmosfery zawarta jest w prezentowanym „Autoportrecie z La Comelle”. Jak pisze monografista artysty Władysława Jaworska, pisząc: „przełom w dotychczasowej twórczości Makowskiego, jako decydujący krok ku pełnemu wyzwoleniu artystycznej indywidualności. (…) O ile dawniej Makowski interesował się pejzażem bogatym, przestrzennym, nie pozbawionym anegdotycznych scen rodzajowych, o tyle teraz wybiera motyw krajobrazowy raczej mały, skromny, ‘zwyczajny’. Ze szczególnym zamiłowaniem obserwuje zakręt drogi na skraju wsi, zabudowania kamiennych domków przy drodze, pochyłe przydrożne drzewa. Często w pejzażu widoczna jest sylweta wiejskiego kościoła, rzadziej słup telegraficzny. (…). Jego obrazy nie błyszczą, lecz świecą od wewnątrz immanentnym blaskiem utajonym. Umiejętność tę zachowa i w późniejszych obrazach; może ją nawet rozwinie, ale do takiej ascezy kolorystycznej nie wróci już nigdy. A jest to operacja wyrafinowana: być kolorystą bez koloru, a w każdym razie używając koloru jak najbardziej dyskretnego, wyciszonego” (Władysława Jaworska, Tadeusz Makowski, Kraków 1999, s. 18-19). Obok nowego typu obrazowania w małomiasteczkowych pejzażach w atmosferze uroczego La Comelle wyczuwalne są „polskie akcenty”. Charakter rodzimego klimatu zauważył już Tytus Czyżewski, pisząc, że „Makowski zarówno w grafice, jak i w swym malarstwie jest na wskroś słowiański i polski”. Jaworska również dostrzega stylistyczne pokrewieństwo łączące małopolski i francuski krajobraz. „Być może nić rodzinnej tradycji, wspomnienie plenerowych wypraw z Janem Stanisławskim, zapamiętane ‘motywy’, wreszcie tęsknota za krajem, spowodowały, że w nizinnym krajobrazie departamentu Eure znalazł pewne formalne odpowiedniki i podobieństwa z podkrakowską wsią, które w jego uczuciowej transpozycji oddały charakter polskiego pejzażu. Bo cechy te, choć czytelne (…), nie są widoczne gołym okiem, są nurtem podskórnym. Makowski nie posługiwał się tu znakiem ikonicznym, jak np. Chagall posługiwał się sylwetką prawosławnej cerkwi dla ewokacji i lokalizacji nastroju rosyjskiego miasteczka w witebskiej guberni. Warto już tu ten szczegół podkreślić, bo owa polskość, tak często przypomina w odniesieniu do całej twórczości Makowskiego, będzie się zawsze mieściła w warstwie wyrazowej, a nie treściowej, nie symbolicznej, nie alegorycznej” (op. cit. s. 19). Makowski podkreślając swoje umiłowanie do małego miasteczka, stworzył swój autoportret przed Kościołem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w La Comelle, małej francuskiej miejscowości znajdującej się w regionie Burgundia-Franche-Comté, w departamencie Saona i Loara. Za sylwetką artysty, rysuje się wieża kamiennego kościółka, do którego podążają dwie kobiety. Na pierwszym planie artysta, z pełnym wyposażaniem malarza - sztalugą i paletą w dłoni oraz z obowiązkowym berecie na głowie, wpatruje się łagodnym spojrzeniem w widza. Na odwrociu akwareli został napisany list. Makowski często na swoich papierowych pracach rewers dzieła przeznaczał na notatki do przyjaciół, opisując nad czym aktualnie pracuje. Osoba adresata jest znana, dzięki wspomnianej w liście Madame Chéron, żonie marszanda Gastona Chéron, który od 1919 współpracował z artystą i w swej paryskiej galerii wystawiał jego prace. Podobne listy, również przedstawiające autoportrety Makowskiego z La Comelle, znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie.
Artist | Tadeusz Makowski |
---|---|
Artist's Life | (1882 - 1932) |
Title | Self-portrait from La Comelle |
Date | circa 1923 |
Medium | watercolour, pencil, ink |
Material, base | paper |
Kind | malarstwo na papierze (pastele, akwarele, gwasze) |
Dimensions | 19.5 x 25 cm (dimensions in passe-partout window) |
Category Name | Painting & Drawing |
Style | Ecole de Paris |
Signature | described by the author at the bottom |
Other Notes | on the reverse a handwritten author's letter |
Requires a permit to export outside of Poland | Yes |
Tadeusz Makowski
watercolour, ink, pencil/paper, 19,50 x 25 cm
Self-portrait from La Comelle
Artist | Tadeusz Makowski |
---|---|
Artist's Life | (1882 - 1932) |
Title | Self-portrait from La Comelle |
Date | circa 1923 |
Medium | watercolour, pencil, ink |
Material, base | paper |
Kind | malarstwo na papierze (pastele, akwarele, gwasze) |
Dimensions | 19.5 x 25 cm (dimensions in passe-partout window) |
Category Name | Painting & Drawing |
Style | Ecole de Paris |
Signature | described by the author at the bottom |
Other Notes | on the reverse a handwritten author's letter |
Requires a permit to export outside of Poland | Yes |