Newsletter
If you want to be up to date, sign up to receive our newsletter enter your email below.
Newsletter
Stanisław Żukowski
"Ballroom in the Royal Łazienki in Warsaw"
oil/canvas, 70 x 86 cm
Kiedy w 1764 roku na tronie Polski zasiadł Stanisław August Poniatowski nic nie zapowiadało jeszcze, że będzie on ostatnim władcą, a po jego abdykacji kraj na wiele dekad zniknie z mapy świata. Oświeceniowe rządy i mecenat artystyczny, który roztoczył król w swoim państwie, sprawiły, że w owym czasie nastąpił znaczący rozwój kulturalny Rzeczypospolitej Obojga Narodów, a jego ślady przetrwały dumnie aż do dziś. Stanisław August jako człowiek obyty podczas podróży po Europie i dobrze wykształcony, jako król podjął cały szereg reform. W 1765 założył Teatr Narodowy. Jeszcze w tym samym roku z jego inicjatywy powstało czasopismo „Monitor”, a od około 1770 zaczęto organizować tzw. obiady czwartkowe, skupiające najbardziej światłe umysły kraju. W całym tym rewolucyjnym ferworze równie istotną rolę zaczęły odgrywać także sztuki plastyczne. Zamiłowanie króla do architektury, malarstwa, rzeźby i rzemiosła artystycznego przełożyły się na prężny rozwój tych dziedzin na terenach kraju, a w szczególności w Warszawie. Modny wówczas klasycyzm wyrastający z chwalebnej tradycji antyku grecko-rzymskiego dał podwaliny pod wykreowany monumentalny styl, który zaczął przenikać wszystkie dziedziny życia. Stanisław August również pozostawał w ścisłej orbicie jego oddziaływań. Zamiłowanie do antyku znalazło swój wyraz także i w Łazienkach Królewski – letniej rezydencji monarchy, gdzie zarówno pałac, jak i jego otoczenie zaczęły zmieniać się zgodnie z kanonami ówczesnej mody. Cały park ewoluował stopniowo, a wiele jego elementów powstało później, po abdykacji władcy. Najpełniejszym zatem przykładem klasycznych inspiracji króla jest tutaj sam gmach tzw. Pałacu na Wyspie. Król zarówno w przestrzeni zamku, jak i w Łazienkach zgromadził pokaźną kolekcję dzieł. Za jego sprawą zostały też przebudowane wnętrza, a jeśli mowa o letniej rezydencji, to najokazalszym z nich stała się reprezentacyjna Sala Balowa. Utrzymana w duchu klasycyzmu przestrzeń powstała w latach 1788-93 i została zaprojektowana przez architekta dworskiego Jana Chrystiana Kamsetzera. Zyskała ona dwie dominanty kompozycyjne pod postacią kominków z bogatą obudową architektoniczno-rzeźbiarską. Jeden z nich zdobi kopia figury Herkulesa Farnese, której towarzyszą sylwetki mitycznych stworów – centaura Chirona oraz trójgłowego psa, strażnika Hadesu – Cerbera. Nad drugim dominuje z kolei postać Apolla Belwederskiego – patrona sztuki i muzyki, a poniżej znowuż dwie figury – król Midas z oślimi uszami oraz satyr Marsjasz. Co oczywiste dobór tych wszystkich antycznych bohaterów nie był przypadkowy. Kompozycje te i ich ideologiczna wymowa posiadały w czasach Stanisława Augusta jasny, propagandowy przekaz. Ukazywały wizję idealnych rządów władcy, który po pokonaniu wszelkich trudności zobrazowanych pod postacią figur utrzymujących parapety kominków, zaprowadził w kraju ład i porządek. Górujące nad wszystkim sylwetki Apolla i Herkulesa były w tym przypadku uosobieniem, kolejno: rozwoju sztuk i nauki oraz pokoju. Zaraz obok pejzażu istotną rolę w oeuvre Stanisława Żukowskiego odegrały nastrojowe widoki wnętrz. W tej równie licznej grupie prac odnaleźć można zarówno kameralne przedstawienia saloników prowincjonalnych siedzib, zwane często w katalogach wystawowych w epoce z francuskiego jako eleganckie „interieur”, jak i wykwintne i monumentalne salony arystokratycznych i królewskich siedzib. W tym kontekście istotnym staje się przybycie Żukowskiego do Polski, które wedle źródeł miało miejsce w 1923 roku. Wydaje się, że śmiało można mówić tutaj nawet o okresie warszawskim w działalności twórcy, gdyż właśnie ze stolicą związał on wówczas swoją karierę. To w Warszawie założył prywatną szkołę malarstwa i stał się częstym gościem w Pałacu na Wyspie, dawnej rezydencji króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, niegdysiejszej łaźni Stanisława Herakliusza Lubomirskiego. Wnętrza klasycystycznego pałacyku dostarczały malarzowi licznych motywów i – jak należy przypuszczać – stworzył on wiele widoków tej królewskiej rezydencji. Zachowały się one zarówno w kolekcjach instytucjonalnych, jak i prywatnych. Nieliczne znane są z archiwalnych fotografii, a ich miejsce przechowywania pozostaje dzisiaj nieznane. Wiele z nich mogło nie przetrwać II wojny światowej. Obrazy te, detaliczne w swej strukturze i zapewne wierne rzeczywistości stanowią niezwykle interesujące świadectwo historii. W zbiorach Łazienek Królewskich w Warszawie znajduje się płótno ukazujące widok od strony Sali Salomona w kierunku Galerii Obrazów datowany na lata około 1924-27. W podobnym okresie powstały obrazy ukazujące gabinet Stanisława Augusta Poniatowskiego i jego sypialnię z kolekcji prywatnych. Prezentowany w katalogu aukcyjnym kadr przedstawiający Salę Balową – najbardziej reprezentacyjne pomieszczenie Pałacu na Wyspie ma z kolei swoją analogię w innym dziele artysty znanym z czarno-białej fotografii ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie. W obydwu przypadkach artysta skupił się na tym samym widoku, a jego wzrok został skierowany na ścianę z kominkiem Apolla Belwederskiego, któremu towarzyszyły nieodzownie posągi króla Midasa i satyra Marsjasza.
Artist | Stanisław Żukowski |
---|---|
Artist's Life | (1873 - 1944) |
Title | "Ballroom in the Royal Łazienki in Warsaw" |
Date | 1920s-1930s |
Medium | oil |
Material, base | canvas |
Kind | malarstwo sztalugowe |
Dimensions | 70 x 86 cm |
Category Name | Painting & Drawing |
Style | międzywojenne |
Signature | signed lower right: 'S. Żukowski' |
Other Notes | on the stretcher a paper, exhibition label of Society of Friends of Fine Arts in Poznań and two auction labels |
Requires a permit to export outside of Poland | Yes |
Exhibited | Society of Friends of Fine Arts, Poznań, interwar period |
Stanisław Żukowski
oil/canvas, 70 x 86 cm
"Ballroom in the Royal Łazienki in Warsaw"
Artist | Stanisław Żukowski |
---|---|
Artist's Life | (1873 - 1944) |
Title | "Ballroom in the Royal Łazienki in Warsaw" |
Date | 1920s-1930s |
Medium | oil |
Material, base | canvas |
Kind | malarstwo sztalugowe |
Dimensions | 70 x 86 cm |
Category Name | Painting & Drawing |
Style | międzywojenne |
Signature | signed lower right: 'S. Żukowski' |
Other Notes | on the stretcher a paper, exhibition label of Society of Friends of Fine Arts in Poznań and two auction labels |
Requires a permit to export outside of Poland | Yes |
Exhibited | Society of Friends of Fine Arts, Poznań, interwar period |