Newsletter
If you want to be up to date, sign up to receive our newsletter enter your email below.
Newsletter
Franciszek Starowieyski
Christ
pencil/paper, 59,50 x 44 cm
„Zrozum, że to nie ja wymyślam swoje obrazy – one już są. Moim zadaniem jest poświęcić czas i wysiłek na to, by znaleźć dobre rozwiązanie, zwłaszcza że nie lubię marnować papieru! To tak, jakby moja ręka miała przejść dokładnie po liniach, które przelatują w mojej głowie. Potem trzeba tylko trochę poprawić to, co się pojawiło. Rysunek jest materią moich obrazów”. Franciszek Starowieyski. Rozmawia Alin Avila, listopad 1990 [w:] Franciszek Starowieyski 1930-2009). Przyjaźnie Paryskie 1683-1693, s. 49. Prezentowane dzieło powstało w szczególnym okresie twórczości Franciszka Starowieyskiego, kiedy to rozpoczął on prace nad najbardziej znamiennymi tzw. Teatrami Rysowania. Na przestrzeni kolejnych lat artysta zrealizował blisko 30 seansów, zarówno w Polsce, jak i za granicą, m.in. w Chicago, Wenecji, Paryżu i Sewilli. W swoich działaniach Starowieyski przede wszystkim skupiał się na kontakcie z publicznością, co było możliwe podczas spektakli artystycznych, gdzie na oczach widzów powstawały wielkoformatowe obrazy. W ściśle określonych zasadach artystycznych akcji najważniejszy był akt tworzenia, nastrój i współuczestnictwo odbiorcy. Wśród krytyków szczególnie doceniających Teatry Rysowania był Jerzy Madeyski, który podzielił się następującą refleksją: „Teatr rysowania jest ilustracją i kwintesencją nieustannego związku zachodzącego między artystą i jego dziełem a otaczającymi ludźmi – widzami, na których oddziałuje powstający na ich oczach obraz. Tym samym teatr rysowania jest sam w sobie ‘figurą serpentinata’, barokowym wężowiskiem zaklętym w formy przyczyn i skutków, bez widocznego początku i końca. A może nawet bytów przenikających się w onirycznym szaleństwie?” (Jerzy Madeyski, Theatrum Vitae et Mortis [w:] Franciszek Starowieyski. Rok 1699, Kwadrat, Kraków 1999, s. 106). Charakterystyczne dla twórczości Starowieyskiego było jego szczególne zafascynowanie kulturą baroku, które uzewnętrzniał, antydatując swoje dzieła o 300 lat wstecz, co również zostało zasygnowane w omawianym rysunku datą 1680. Tym samym dzieła artysty emanują surrealną atmosferą życia na skraju fizycznego rozpadu, bliską tematyce wanitatywnej. Twórczość Starowieyskiego, spełniającego się w roli demiurga, jest pełna tworów „niepohamowanej” wyobraźni, a nawiązująca do spuścizny XVII-wiecznych mistrzów staje się niemal przesycona groteską i humorem. Również „Ukrzyżowanie”, będące tematem prezentowanego rysunku, jest z jednej strony odwołaniem do tradycji malarstwa, a z drugiej materiałem do ponownej reinterpretacji. Starowieyski swoim stylem rysunkowym przeciwstawia się manierze realizmu, oddala się od tematu i porzuca ilustracyjność, aby w efekcie stworzyć doskonałą warsztatowo, unikalną kompozycję. Najprawdopodobniej omawiany rysunek był jednym z licznych szkiców poprzedzających finalne wielkoformatowe realizacje Starowieyskiego. Jednocześnie to właśnie ta forma twórczości była dla artysty drogą do odnalezienia najlepszego rozwiązania i ukazania koncepcji wykreowanej przez wyobraźnię. Prace na papierze pozwalały również na uwolnienie procesu myślowego. Jedynym ze stałych motywów podejmowanych przez Starowieyskiego była nagość, którą uważał za jedyny godny strój mężczyzny, choć zdecydowanie bardziej preferował „stroje” kobiet. W ludzkim ciele, w przekonaniu artysty, kryła się istota rzeczy, a odpowiedni dobór kreski w jego formowaniu stawał się w dziełach Starowieyskiego aktem poszukiwania abstrakcji. Jednocześnie jego postacie emanują życiotwórczą energią – zdają się pozostawać w ciągłym stadium stawania się. Ów proces twórczy jest nierozłączny z uzyskanym efektem, na co zwracał uwagę sam twórca: „Najbardziej sobie cenię to, co ujawnia się spontanicznie. Zaczynam kreślić – i nagle coś się z tych linii, kresek wyłania. Trzeba rozhuśtać wyobraźnię, tylko że człowiek nie jest na to gotowy w każdej chwili. (…) Ale jest moment, który nazywa się natchnieniem: mam wówczas uczucie, jakby dusza miała cztery rogi, niczym poduszka, i jakbym ja za jeden z tych rogów złapał” (Franciszek Starowieyski w rozmowie z Elżbietą Dzikowską [w:] Artyści mówią. Wywiady z mistrzami grafiki, Warszawa 2011, s. 224).
Artist | Franciszek Starowieyski |
---|---|
Artist's Life | (1930 - 2009) |
Title | Christ |
Date | 1980 |
Medium | pencil |
Material, base | paper |
Kind | szkice i rysunki |
Dimensions | 59.5 x 44 cm (dimensions in frame) |
Category Name | Painting & Drawing |
Style | sztuka fantastyczna |
Signature | signed and antydated middle right: 'Starowieyski | Berlin | 1680' |
Requires a permit to export outside of Poland | No |
Franciszek Starowieyski
pencil/paper, 59,50 x 44 cm
Christ
Artist | Franciszek Starowieyski |
---|---|
Artist's Life | (1930 - 2009) |
Title | Christ |
Date | 1980 |
Medium | pencil |
Material, base | paper |
Kind | szkice i rysunki |
Dimensions | 59.5 x 44 cm (dimensions in frame) |
Category Name | Painting & Drawing |
Style | sztuka fantastyczna |
Signature | signed and antydated middle right: 'Starowieyski | Berlin | 1680' |
Requires a permit to export outside of Poland | No |