Funkcjonalizm to za mało - Grupa Memphis

"Gdy byłem młody, jedyne, o czym nieustannie mówiono, to: funkcjonalizm, funkcjonalizm, funkcjonalizm. To za mało. Projekt powinien być ponadto zmysłowy i ekscytujący".

 

To motto założyciela ekscentrycznej grupy projektowej Memphis – Ettorego Sottsassa, jednej z bardziej osobliwych postaci świata designu II połowy XX wieku. Swoje pierwsze kreski stawiał w okresie, kiedy najważniejsze było podejście użytkowe do przedmiotu, meble musiały być dostosowane do funkcji, wygodne, a przede wszystkim zaspokajać potrzeby masowego odbiorcy.

 

Członków włoskiej Grupy Memphis łączyła idea zmiany koncepcji projektowania. Chcieli odejścia od surowego, racjonalnego modernizmu w stronę żywych kolorów, graficznych wzorów i geometrycznych kształtów. Ich projekty nie były zależne od funkcji przedmiotu i nie przypominały dotychczas znanych obiektów. Tworzyli nowy, nieprzewidywalny i ekstrawagancki słownik wizualny. Projektowali postmodernistyczne meble, oświetlenie, tkaniny, dywany, ceramikę, szkło i obiekty metalowe. Ich twórczość była kwintesencją lat 80. XX wieku. Projekty miały nie tylko prowokować swoim wyglądem, lecz także nazwą. Przedmioty nazywano jak luksusowe hotele (np.: Riviera, Plaza), używano nazw geograficznych czy nazw warzyw (Carrot, Cucumber, Cauliflower, Onion). Nadawane tytuły zupełnie nie nawiązywały do wyglądu, koloru czy konstrukcji mebla. Głównym celem projektów grupy było zaskoczenie, nowatorstwo i poszukiwanie nowego spojrzenia na przedmioty już znane, wcześniej projektowane według utartego wzorca.

 

Memphis to włoska grupa artystyczna, która zajmowała się projektowaniem i architekturą. Została założona w grudniu 1980 w Mediolanie przez architekta i projektanta Ettorego Sottsassa. Działała przez 7 lat. Jej członkowie pochodzili nie tylko z Włoch, lecz także z różnych stron świata, co miało wpływ na różnorodność kolekcji. Zadebiutowali we wrześniu 1981 na słynnych Salone del Mobile.

 

Inspiracją dla nazwy grupy był utwór Boba Dylana: "Stuck Inside of Mobile with the Memphis Blues Again". Miasto Memphis było stolicą starożytnego Egiptu, a obecnie można je znaleźć także na mapie Stanów Zjednoczonych Ameryki. Nazwa zakotwiczona w przeszłości i teraźniejszości symbolizuje charakter procesu twórczego osadzonego między tym, co dawne, a tym, co dzieje się teraz jako kwintesencja nowej estetyki w sztuce. To także słodko-gorzkie stwierdzenie, że już nic całkowicie nowego nie mogło być zaprojektowane ze względu na to, co zostało stworzone w przeszłości.

Regał "Beverly", lata 80. XX w., Ettore Sottsass

 

Dodawano zabawne wzory inspirowane abstrakcją organiczną lub geometryczną art déco, stosując kontrastowe kolory. Skupiano się więc na dekoracji, a nie na funkcji przedmiotu. Wnętrza w tym stylu manifestowały styl pop-art, były wręcz kontrowersyjne, ale niewątpliwe pozostawiły użytkowników w zachwycie. Każdy członek Grupy Memphis nieco inaczej podchodził do walorów wypracowanego stylu, co wpływało na różnorodność twórczą. Dlatego też ich dzieła przekraczały wszelkie granice wyobraźni i świetnie wpisywały się w gusta artystów estradowych, takich jak David Bowie. Dziś styl Grupy Memphis wraca na salony i cieszy się niegasnącym zainteresowaniem. Styl wnętrz inspirowany ekstrawaganckimi eksperymentami włoskich projektantów z początku lat 80 bywa obecnie określany mianem "New Memhpis".