Kolorystyczne akty kobiece Wacława Taranczewskiego W okresie dwudziestolecia międzywojennego akt w malarstwie polskim wszedł w swój okres rozkwitu. Trudno by znaleźć artystę, który nie uczyniłby z aktu jednego ze swoich głównych punktów zainteresowania. Jednak zmienił on już wówczas w malarstwie swoja funkcję. W tradycji malarstwa europejskiego akt był nośnikiem wielu znaczeń, które różniły się w zależności od epoki i artysty. Niemniej jednak bazujący na sztuce antycznej akt męski, którego funkcja i forma na przestrzeni stuleci ulegał zdecydowanie mniejszym przekształceniom niż akt kobiecy, przez stulecia stanowił symbol cnót społecznych i moralnych, będąc symbolem cywilizacji. Akt kobiecy miał bardziej prywatny charakter. Podczas gdy akt męski przez kolejne stulecia wiązany był z przestrzenią publiczną, akt kobiecy był odpowiedzią na gusta kolekcjonerów i ich erotycznych fantazji. Jednak z czasem i on zaczął być wiązany z etycznymi ideałami takimi jak prawda i wyższe piękno. Feministyczna historia sztuki widziała w nim zaś symbol patriarchalnej kultury i znak poddania kobiety męskiemu nadzorowi. Jednak poza tymi wartościami przypisanymi aktom w sztuce europejskiej, był on również polem walki artysty o osiągnięcie perfekcji formalnej, stając się główną dyscypliną akademicką. W czasie formistycznych i kolorystycznych eksperymentów akt stał się jednym z pól artystycznych poszukiwań. Trudno znaleźć artystę, który nie tworzyłby licznych ujęć tego tematu. W akcie nie interesował artystów jednak ani wydźwięk erotyczny, ani literackość czy alegoria. Ważne były aspekty czysto plastyczne - problem przenikania się zgeometryzowanych płaszczyzn w malarstwie formistów oraz barwnych refleksów odbijających się na powierzchni ciała w poszukiwaniach kolorystów. Wydaje się, że dla kolorystów, akt był elementem konstrukcji obrazu, był jej niejako podporządkowany, podobnie jak wazon, jabłko czy inne elementy martwej natury. Ciało modelki stało się sztafażem. Tak dzieje się choćby w prezentowanym w ofercie „Akcie pod lustrem” Taranczewskiego, gdzie inne elementy takie jak lustro, tkanina stają się bardziej znaczące niż ciało leżącej kobiety, świetne skądinąd wpisanej w kompozycję obrazu. Ciało kobiety traktowane jest jak przedmiot, staje się obiektem, który służy artyście do odkrywania kolorystycznych zależności. Kolorystyczne akty były najczęściej kompozycjami wyzbytymi ze wszelkiego erotyzmu a nawet powabu. Wacław Taranczewski, podobnie jak Jan Cybis tworzył swoje akty często drobnymi plamkami koloru o drgającej materii malarskiej. Kobiety czasami ledwie wyłaniały się z tła, rozmywały w gęsto nakładanej warstwie farby lub streszczone były do sylwety, która wtapia się w dekoracyjne tło wzorzystych tkanin. Nieco odmienny w charakterze, dla tego bardzo ciekawy, jest prezentowany w ofercie aukcyjnej „Akt stojący” Taranczewskiego. Kobieca sylwetka, wyraźnie odcinająca się od reszty kompozycji, została przedstawiona na utrzymanym w szaro-błękitnej tonacji tle o bogatej fakturze. Jednak i tu ciało stało się polem kolorystycznych gier. Na ciele kobiety widzimy świetlne refleksy w odcieniach oranżów i różów. Również włosy kobiety zostały określone tonami oranży. Cała kompozycja zbudowana jest na chromatycznych dysonansach, zderzaniach tonów zimnych (błękity tła) i ciepłych (barwne refleksy na skórze). Nie wszyscy koloryści byli oczywiście tak konsekwentni w traktowaniu tego tematu. Akty artystów takich jak Weiss, Jerzy Fedkowicz czy niektóre prace Nachta-Samborskiego charakteryzują się miękkością modelunku ciała i łagodnymi krzywiznami kształtów. Chociaż w ich malarstwie ciało również służy poszukiwaniu piękna w zestawieniach kolorystycznych, samo ciało nigdy nie stało się jedynie jednym z wielu motywów, lecz oddycha swoją subtelną cielesnością. Dla tych kolorystów akt kobiecy stał się tematem, w którym poszukiwali oni ładu, spokoju i harmonii.