Ostatni salon artystyczny w Łodzi mieścił się w pracowni Teresy Tyszkiewiczowej. Tam, pośród czarno-białych płócien i zaczytanych tomów Teilharda de Chardina, spotykali się Nowosielscy, Fijałkowscy, Starczewski, Pruszyńscy, Zielińscy. Łódź – miasto racjonalistów Strzemińskiego i Wegnera – miało w niej swoją przeciwwagę: postać o duchowym zacięciu, kierującą sztukę ku introspekcji, emocji i ciszy. Hrabina – jak mówiono o niej pół żartem, pół z nabożeństwem – była artystką osobną. Obraz „Gest” z 1991 to świadectwo dojrzałego etapu tej drogi. Namalowany pod koniec życia, gdy język form został już przez artystkę oczyszczony, sprowadzony do znaku – śladu obecności – jest dziełem radykalnym w swej prostocie. To forma malarska stwarzana „ad hoc, z niczego”, jak pisała, poprzez intuicję, skupienie, podświadomość. Tyszkiewiczowa wierzyła w paradygmat awangardy i przekraczanie granic sztuki. Towarzyszyła temu refleksja teoretyczna spisywana przez dziesięciolecia – w notatnikach, esejach, artykułach. Jej inspiracje obejmowały filozofię, fizykę kwantową, buddyzm. Czerpała z kultur Wschodu, które „uczą docierania do swojego ‘ja’, do wyzwolenia z siebie witalnych sił twórczych”. Sztuka miała być dla niej przestrzenią duchowego kontaktu – próbą dotarcia do uniwersaliów: Boga, miłości i prawdy. Po wojnie związała się ze środowiskiem łódzkim – wykładała, publikowała, brała udział w spotkaniach artystycznych w Łodzi, Warszawie i Krakowie. Prowadziła salon, który scalał środowiska. Przyjaźniła się z Białoszewskim, statystowała w happeningu Kantora. Jej obecność była cicha, ale istotna – zdaniem Fijałkowskiego, obok Strzemińskiego to ona wywarła największy wpływ na sztukę w Łodzi. Twórczość Tyszkiewiczowej przechodziła liczne etapy – od kapistowskich bukietów po kubizujące kompozycje, aż po taszystowskie eksplozje gestu. Ale z czasem zrezygnowała z koloru. „Nie odnalazłam powodu, żeby go stosować” – pisała. Pozostała czerń i biel, intuicja, skupienie. W jednym z wpisów z 1965 notuje: „Po co wyrażałabym treść i formę, które znam? Po co bym to robiła? Żadna forma, dziś mi znana, nie jest do przyjęcia”. Obraz „Gest” to kulminacja tej drogi. Nie ilustruje, nie opowiada, nie przypomina. Jest świadectwem malarskiego instynktu, duchowości zanurzonej w kulturze humanistycznej, wyrazem dążenia do pozamaterialnego porządku. Przypomina, że najlepszy obraz to ten, „który ma największą moc pobudzania skojarzeń”.