POLSKI SURREALISTA Jerzy Kujawski był artystą o polskim pochodzeniu, a większość swojego życia spędził na emigracji we Francji. Jeszcze w Polsce związał się z grupą krakowskich artystów, zwanych Grupą Młodych. Razem z nimi debiutował w 1945. Po dwóch latach studiów na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w 1945 wyjechał do Francji, gdzie spędził resztę życia. Artysta był silnie związany ze środowiskiem francuskich surrealistów skupionych wokół André Bretona i to właśnie z nimi wystawiał podczas słynnej międzynarodowej wystawy surrealizmu w Galerii Maeght w Paryżu w 1947. Jego zainteresowanie surrealizmem przyczyniło się do późniejszego rozwinięcia sztuki zajmującej się zagadnieniem ciała. W swojej twórczości otarł się o wiele z głównych wówczas w Europie kierunków: abstrakcję liryczną, malarstwo materii czy nadrealizm, każda jednak z faz jego twórczości nosiła charakterystyczny dla ręki artysty rys. Wydawać by się mogło, że jednym z najważniejszych nurtów, do których należałoby przypisać działalność Kujawskiego, była ta ostatnia dziedzina, do której powracał w kolejnych dziesięcioleciach. Andrzej Turowski pisał: „W połowie lat 60. nastąpił gwałtowny zwrot w sztuce Kujawskiego. Zbliżył się do kręgu krytyków, poetów i malarzy skupionych wokół czasopisma „Opus International” i jego redaktora Jean-Clarence’a Lamberta. Porzucił abstrakcję i ponownie nawiązał do surrealistycznej wyobraźni, ale przetworzonej w kontekście współczesnego świata. Powrócił do figuracji. Początkowo inspirował się współczesnym otoczeniem i kliszami zaczerpniętymi z kultury masowej. Coraz częściej sięgał po monotypię, kalkomanię i serigrafię, techniki używane przez artystów pop kultury. Później w jego obrazach zagęściła się surrealistyczna poetyka pokawałkowanego ciała i erotycznych obsesji. Wkroczył z własnym przeżyciem i odrębnymi kształtami w świat sztuki Hansa Bellmera. Formy coraz bardziej efemeryczne nabrały przezroczystości muślinowej materii. Ten typ twórczości, skierowany wyraźnie ku sztuce końca wieku, będzie dominował aż po ostatnią dekadę minionego wieku” (fragment tekstu kuratorskiego wystawy Jerzy Kujawski. Malarstwo. „Tylko wyobraźnia mówi o tym, co być może…”, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa, 22.04–28.05.2006). Warto zwrócić uwagę na sposób, w jaki Kujawski pracował w omawianym okresie. Od lat 60. artysta zaczął stosować niezwykle ciekawą technikę: po stworzeniu dwóch niemalże identycznych kompozycji na płachtach muślinu rozpościerał je po obu stronach blejtramu, pozostawiając wolną przestrzeń pomiędzy obrazami. Dzięki takiemu zabiegowi przestawienia nabierały lekkości oraz dynamiki, można było je oglądać z wielu stron, nigdy nie uzyskując jednakowego efektu. Przedstawiane, rozczłonkowane postaci, często pojawiają się również w formie kolażu nakładanego wieloma warstwami. Przedstawione w katalogu dzieło jest datowane na początek lat 70. Wielowarstwowa kompozycja „Pejzażu futurystycznego” wydaje się bardziej oszczędna w barwie i nieco uboższa w elementy ją budujące, wciąż charakteryzuje ją jednak duch surrealizmu, dzięki któremu widz nieustannie może próbować zgłębiać ukazane w niej historie. Lata 70. to czas, w którym artysta wycofał się z życia wskutek złego samopoczucia po wypadku, jakiemu uległ. Od tego momentu nie uczestniczył już w wystawach i zerwał kontakty ze środowiskiem artystycznym. Jego twórczość stała się dostępna jedynie twórcy i jego najbliższym.