„Mnie interesuje przede wszystkim groteskowy i wyraźny paradoks. Kontrast istniejący dziś między coraz zawrotniej rosnącym rozwojem technologicznym a niezmiennością prymitywnych i elementarnych ludzkich pasji i instynktów. To jest być może powodem, że robię to, co robię i w sposób, jaki to robię”. Eugeniusz Markowski Eugeniusz Markowski to jedna z najbardziej osobnych postaci polskiej sztuki XX wieku. Malarz, grafik, scenograf, dyplomata. Twórca, który przez całe życie unikał estetycznych mód i ideologicznych narzędzi, kształtując autorski język ekspresji – brutalny, ironiczny, a zarazem głęboko humanistyczny. Urodzony w Warszawie, studiował malarstwo na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Po wybuchu II wojny światowej wyjechał do Włoch, a następnie do Kanady, rozwijając karierę dyplomatyczną i artystyczną; w Rzymie związany był m.in. z grupą Libera Associazione Arti Figurative, z którą wielokrotnie wystawiał swoje prace. Do Polski powrócił w 1955, a w 1970 objął stanowisko profesora na macierzystej uczelni. Twórczość Markowskiego stanowi osobliwy teatr ludzkiej kondycji – pełen przemocy, ironii, dramatycznych gestów i groteskowych masek. Artysta operował deformacją, napięciem i ekspresją, konsekwentnie rozwijając indywidualny język. Powracające motywy – walka, gra, postać diabła, figura byka czy konia – funkcjonują jako nośniki głębszych sensów: moralnych, społecznych, egzystencjalnych. Markowski sięgał do ikonografii biblijnej i mitologicznej, przetwarzając je przez pryzmat doświadczeń XX wieku: wojny, totalitaryzmów, alienacji. Jednocześnie w jego pracach widoczne są echa kanonu sztuki europejskiej – inspiracje malarstwem renesansowym, Rubensem, Goyą. Artystę często łączy się z nurtem nowej figuracji oraz neoekspresjonizmu. Jego twórczość jest porównywana również do dzieł Jeana Dubuffeta, czołowego przedstawiciela nurtu art brut. W centrum zainteresowania Markowskiego na pierwszym miejscu zawsze był człowiek. Artysta z niezwykłą konsekwencją – przez sześć dekad pracy twórczej – eksplorował przywary, namiętności i ułomności ludzkiej natury. Jego oeuvre wypełnia mocna, ekspresyjna figuracja: portrety, sceny dwupostaciowe oraz kompozycje zbiorowe. Oczyszczał przestrzeń obrazów do minimum, aby skupić uwagę wyłącznie na postaci i jej wewnętrznym napięciu. Rezygnacja z tła i perspektywy nadawała przedstawieniom charakteru niemal teatralnego – zawieszonego w pustce, bez odniesień przestrzennych, co potęgowało ich emocjonalną intensywność. Szczególnie uderza to w przypadku twórczości portretowej, gdzie główny bohater jest całkowicie obnażony – egzystencjalnie, psychologicznie i bardzo często również fizycznie. W „5 + G” postać ludzka zostaje wciągnięta w wir zbiorowości. Obraz ukazuje piramidalną konstrukcję zbudowaną ze splecionych, powyginanych sylwetek walczących o zajęcie jak najwyższej pozycji w tłumie. Kompozycja ta stanowi alegorię walki o władzę, podporządkowania i opresji – motywów regularnie pojawiających się w twórczości artysty. W tym dziele warto również zwrócić uwagę na oryginalną technikę wykonania. Obraz został namalowany na folii celuloidowej, która następnie została naklejona na płótno. Markowski często sięgał po nieformalne podłoża – folię, gazety – używając ich autonomicznie lub w połączeniu z innymi materiałami. Wybór ten wynikał z jego świadomego antyestetyzmu, ale jednocześnie wzbogacał kompozycje o dodatkowe warstwy znaczeniowe.