Newsletter
Jeśli chcesz otrzymywać aktualne informacje dotyczące oferty Desa Home - zapisz się do naszego newslettera.
Newsletter
Władysław Skoczylas
"Kopanie buraków" ("Kopanie ziemniaków")
gwasz, akwarela, ołówek/papier naklejony na tekturę, 64 x 94 cm
Władysław Skoczylas zajmuje szczególne miejsce w panteonie polskich artystów. Jego twórczość była na wskroś różnorodna. Tworzył nie tylko drzeworyty, z których jest dzisiaj najbardziej znany, ale również oleje, akwarele, projekty tkanin oraz polichromie. Przez całe życie był również niezwykle aktywnie zaangażowany w życie kulturalne kraju. Inicjował oraz działał w wielu grupach artystycznych, w tym Stowarzyszeniu Artystów Polskich „Rytm” oraz Stowarzyszeniu Artystów Grafików „Ryt”. Cezurą artystyczną w twórczości Skoczylasa była jego przeprowadzka do stolicy polskich Tatr. Związek Skoczylasa z Zakopanem rozpoczął się w 1908, wraz z objęciem przez artystę posady nauczyciela w Szkole Przemysłu Drzewnego. Lata od 1908 do 1918, które spędził w stolicy polskich Tatr, był najważniejszym i najbardziej formatywnym okresem w jego artystycznej karierze. Po przejeździe do Zakopanego Skoczylas zamieszkał w pensjonacie „Staszeczkówka” przy Krupówkach pod adresem 15. Szybko nawiązał bliskie kontakty z towarzyską i artystyczną elitą kurortu. Zachowane listy i fotografie dowodzą bliskich kontaktów z Witkacym, Stefanem Żeromskim, Mieczysławem Jakimowiczem, Tymonem Niesiołowskim oraz wieloma innymi malarzami i pisarzami. Został również wybrany najpierw wiceprezesem, a następnie prezesem Towarzystwa „Sztuka Podhalańska”. Pobyt w Zakopanem był dla niego czasem odkryć i artystycznych eksperymentów. Przyjeżdżając do kurortu, był aspirującym rzeźbiarzem, w malarstwie postimpresjonistą, okazjonalnie grafikiem użytkowym. Przebywając na Podhalu, szybko zainteresował się miejscową sztuką, zarówno tą ludową, jak i tą, która z ludowości czerpała. Zafascynował go „styl zakopiański” Stanisława Witkiewicza, którego osobiście już w Zakopanem nie było, lecz pozostawał czynnie zaangażowany w życie artystyczne miasta. Owa stylistyka, zarówno „ludowa”, jak i „uczona” została podjęta przez Skoczylasa. Pielęgnował w swojej twórczości, zarówno tej graficznej, jak i malarskiej, mit góralszczyzny, używając jednak odmiennych środków malarskich. Jego kompozycje poddane są daleko idącej stylizacji, pewnej archaizacji oraz rytmizacji. Artysta nie kopiował i nie odtwarzał jedynie form sztuki ludowej, adaptował je i przetwarzał na potrzeby własnych kompozycji. To właśnie inspiracje ludowością w dużej mierze stanowiły o nowoczesności jego malarstwa. Skoczylas wziął między innymi udział w pierwszej wystawie Formistów w Pałacu Sztuki w Krakowie w listopadzie 1917, na którą został zaproszony na specjalnych warunkach. Wystawę otwierało 28 dzieł sztuki ludowej – podhalańskich malowideł na szkle oraz kolorowanych stalorytów. Prezentowane na wystawie drzeworyty Skoczylasa pełniły funkcję niejako zwornika nowoczesnej i awangardowej sztuki Formistów oraz sztuki ludowej. Ludowość zyskała nowoczesny wymiar również w malarstwie artystów skupionych w założonym w 1922 ugrupowaniu „Rytm”. Motywy zaczerpnięte z folkloru pełniły istotną funkcję w twórczości wielu „Rytmistów”, w tym Skoczylasa oraz Zofii Stryjeńskiej, nie tylko w zakresie inspiracji formalnych. Artyści skupienie wokół „Rytmu” nie stworzyli jednolitej formuły stylistycznej. Powoływali się zarówno na tradycję wielkiej sztuki dawnych epok, szczególnie sztuki klasycznej i klasycyzmu, jak i właśnie sztuki ludowej, która była ujęta w dekoracyjną, klasycyzującą formę. Nawiązania do rodzimego folkloru miały służyć eksponowaniu motywów narodowych, podkreślać odrębność niepodległego państwa. Sztuka ludowa była traktowana jako źródło narodowego poczucia formy i wprzęgnięta w poszukiwania nowego stylu narodowego. Założenia artystyczne „Rytmistów”, w tym samego Skoczylasa, współgrały z oficjalną polityką kulturalną II Rzeczpospolitej, manifestującą narodową odrębność i ciągłość państwowego bytu. Skoczylas twierdził, że: „(…) każdy naród świadomy swej odrębności wytwarza sztukę o własnym wyrazie (…)” (Władysław Skoczylas, O zadaniach Szkoły Sztuk Pięknych [w:] Sztuka – szkoła – państwo, [red.] Władysław Włodarczyk, „Zeszyty ASP w Warszawie”, nr 4/10/1984, s. 80). Prace Skoczylasa, który był członkiem założycielem ugrupowania, stanowią wykładnię estetycznych założeń członków „Rytmu”. We wszystkich jego kompozycjach, zakorzenionych silnie w tradycji, odnajdujemy postaci o harmonijnych proporcjach, przy jednoczesnym „etnograficznym” wyostrzeniu na detale związane z ludowym strojem. Prezentowana praca pochodzi z lat 30. XX wieku, kiedy to artysta w swoich akwarelach skupia się na wielobarwnych kompozycjach o wyraźnym dekoracyjnym charakterze. Emblematycznym elementem kompozycyjnym w jego pracach były zmonumentalizowane wizerunki pracujących kobiet, nawiązujące do ikonografii ludowej. Wówczas tematyczny punkt ciężkości Skoczylas przeniósł się z fascynacji sztuką Podhala na motywy związane ze wsią. Prezentowana w katalogu „Kopanie buraków” jest koronnym przykładem doskonałej syntezy eleganckiego stylu spod znaku „Rytmu” z ludową sztuką twórców nieprofesjonalnych.
Autor | Władysław Skoczylas |
---|---|
Daty życia autora | (1883 Wieliczka - 1934 Warszawa) |
Tytuł | "Kopanie buraków" ("Kopanie ziemniaków") |
Czas powstania | 1933 |
Technika | akwarela, gwasz, ołówek |
Materiał | papier naklejony na tekturę |
Rodzaj | malarstwo na papierze (pastele, akwarele, gwasze) |
Wymiary | 64 x 94 cm (w świetle passe-partout) |
Typ obiektu | malarstwo i rysunek |
Styl | międzywojenne |
Sygnatura | sygnowany i datowany l.d.: 'W. Skoczylas 1933.' |
Literatura | Henryk Anders, Rytm. W poszukiwaniu stylu narodowego, Warszawa 1972, s. 182 (il., jako "Kopanie ziemniaków") Wystawa pośmiertna prac Władysława Skoczylasa, katalog wystawy, red. Tadeusz Cieślewski, Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, Kraków 1935, s. 63, (Akwarele) nr kat. 14 (jako "Kopanie buraków") Maryla Sitkowska, Władysław Skoczylas (1883-1934), Warszawa 2015, s. 306 (il.), nr kat. VI. 908 |
Wymaga zezwolenia na wywóz za granicę Polski | Tak |
Wystawiany | Wystawa pośmiertna prac Władysława Skoczylasa, Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych, Kraków, marzec 1935 |
Władysław Skoczylas
gwasz, akwarela, ołówek/papier naklejony na tekturę, 64 x 94 cm
"Kopanie buraków" ("Kopanie ziemniaków")
Autor | Władysław Skoczylas |
---|---|
Daty życia autora | (1883 Wieliczka - 1934 Warszawa) |
Tytuł | "Kopanie buraków" ("Kopanie ziemniaków") |
Czas powstania | 1933 |
Technika | akwarela, gwasz, ołówek |
Materiał | papier naklejony na tekturę |
Rodzaj | malarstwo na papierze (pastele, akwarele, gwasze) |
Wymiary | 64 x 94 cm (w świetle passe-partout) |
Typ obiektu | malarstwo i rysunek |
Styl | międzywojenne |
Sygnatura | sygnowany i datowany l.d.: 'W. Skoczylas 1933.' |
Literatura | Henryk Anders, Rytm. W poszukiwaniu stylu narodowego, Warszawa 1972, s. 182 (il., jako "Kopanie ziemniaków") Wystawa pośmiertna prac Władysława Skoczylasa, katalog wystawy, red. Tadeusz Cieślewski, Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, Kraków 1935, s. 63, (Akwarele) nr kat. 14 (jako "Kopanie buraków") Maryla Sitkowska, Władysław Skoczylas (1883-1934), Warszawa 2015, s. 306 (il.), nr kat. VI. 908 |
Wymaga zezwolenia na wywóz za granicę Polski | Tak |
Wystawiany | Wystawa pośmiertna prac Władysława Skoczylasa, Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych, Kraków, marzec 1935 |