Wiek XIX, wiek Darwina i Marksa, przyniósł przeformułowanie roli malarstwa religijnego. Pozbawione swego naturalnego, kościelnego przeznaczenia sceny religijne coraz swobodniej operowały różnymi nastrojami i stylistykami. W końcu lat 70. XIX w. to właśnie malarstwo religijne sprawiły, że twórczość Kotarbińskiego odniosła na rodzimej scenie duży sukces. W warszawskiej Zachęcie w 1880 roku prezentowano cztery monumentalne kompozycje: „Trzy Marie u grobu Chrystusa”, „Powrót z Golgoty”, „Wskrzeszenie syna wdowy z Nain” (wszystkie trzy z 1879 roku, przechowywane są obecnie w warszawskim Muzeum Narodowym) oraz nieznaną dziś kompozycję „Chrystus przed Piłatem” z 1880 roku. Wymienione płótna powstały w rzymskiej pracowni artysty w okresie, kiedy przyjaźnił się on z Henrykiem Siemiradzkim. Styl obu artystów był już w tym okresie na tyle różny, że spolaryzował publiczność na zwolenników jednego bądź drugiego z nich. W sztuce Kotarbińskiego uderza przede wszystkim nowoczesne „niewykończenie” i poetyka szkicowości. Artysta od lat 70. XIX wieku nie stosował bowiem pedantycznej, zimnej stylistyki charakterystycznej dla wielu pompierów, np. Jeana Léona Gérôme’a czy Siemiradzkiego. W tym czasie prace Kotarbińskiego cieszyły się dużym powodzeniem. Kolekcjonowali je m.in. Josip Strossmayer i Władysław Kościelski (którego zbiory w dużej części stanowią dzisiaj oś kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie). Prezentowane w Warszawie w 1880 roku obrazy o tematyce biblijnej zakupiła Zachęta. W pełni ukończone i sygnowane, wykonywane w technikach wodnych prace na papierze stały się domeną Kotarbińskiego już po wyjeździe artysty z Rzymu (1888), osiedleniu się na wsi i długich pobytach w Kijowie. Prezentowany „Chrystus wśród dzieci” należy do stosunkowo niewielkiej grupy wykonanych tuszem prac Kotarbińskiego o tematyce biblijnej. Artysta w quasi-panoramicznej kompozycji przedstawił w centrum grupę błogosławiącego Chrystusa, dzieci i matek. Otoczył ją rozbudowaną przestrzennie grupą uczniów oraz starszych Izraelitów, którzy oburzeni byli postawą Jezusa. W przedstawionej scenie wyczuwalne jest narracyjne napięcie między postaciami, a jej akcja zawiązania jest jakby wokół słów ewangelicznych słów Chrystusa: „Pozwólcie dzieciom przychodzić do mnie (…)”. W prezentowanym dziele jasno widoczne jest rozluźnienie rygorów malarstwa akademickiego. W monochromatyczne technice i religijnej scenie Kotarbiński osiągnął poetycki i emocjonalny nastrój bliski już sztuce symbolizmu przełomu wieków.