„Ludzie tak się mnie pytają: co to oznacza, co to jest. W istocie my nigdy nie wiemy, co coś oznacza. Na nas działają pewne formy, działają pewne zjawiska, ale w istocie nie jesteśmy w stanie tego wytłumaczyć. My nigdy nie jesteśmy w stanie do końca powiedzieć, co to oznacza”. Urszula Broll Urszula Broll, urodzona w 1930 w Katowicach, jest jedną z najważniejszych postaci śląskiej sceny artystycznej 2 połowy XX wieku. Jej twórczość pozostaje przykładem harmonijnego spotkania artystycznej innowacji z duchowym poszukiwaniem. Już w czasie studiów na nowo powstałym katowickim oddziale Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych, który w późniejszym czasie przekształcił się w samodzielną Akademię Sztuk Pięknych, Broll wykazywała nieprzeciętną wrażliwość na kolor i formę, podejmując tematy śląskie w sposób odważnie wykraczający poza akademickie normy i rygory socrealistyczne. Jej wczesne obrazy, takie jak „Kobiety śląskie” czy „Stara Ślązaczka”, ukazują nie tylko umiejętność syntetycznego budowania przestrzeni i bryły, lecz także subtelne, postimpresjonistyczne operowanie barwą. Cechy te od początku odróżniały ją od kolegów z grupy St-53, powstałej w 1953 z inicjatywy młodych artystów samokształceniowych. Grupa ta, choć formalnie funkcjonowała w czasach, gdy sztuka miała służyć ideologii państwowej, stworzyła przestrzeń dla eksperymentów i intelektualnych dyskusji, w których Broll – z natury wrażliwa na psychologię i duchowość – znalazła swoje miejsce. Rozwój twórczości Urszuli Broll można obserwować jako stopniowe przechodzenie od obrazów zdominowanych przez zgeometryzowane, kubistyczne formy jak w „Kompozycji przemysłowej”, poprzez syntetyczne pejzaże i malarstwo materii – „0-13”, „Bez tytułu”, aż do powstania jej „obrazów medytacyjnych”, których osią stała się forma mandali. Mandale te, choć utrzymane w delikatnych, często rozbielonych tonacjach barwnych, nie były jedynie formalnym eksperymentem; stanowiły próbę przeniesienia w sztukę wielowiekowych tradycji medytacyjnych i duchowych, które Broll zgłębiała poprzez studia nad filozofią Indii, taoizmem, zen oraz tantrą. W jej podejściu abstrakcja nie była celem samym w sobie, lecz narzędziem introspekcji, sposobem na dialog z własną świadomością, oddechem i wewnętrzną równowagą, co wyraźnie odróżniało ją od neoawangardowych eksperymentów jej czasów. Współpraca z Andrzejem Urbanowiczem i zaangażowanie w powstanie grupy Oneiron stanowiły naturalną kontynuację jej artystycznej i duchowej drogi. Oneiron nie ograniczał się do tworzenia sztuki; był miejscem spotkań, debat o filozofii, religii, psychologii i okultyzmie, a także wydawniczym ośrodkiem publikującym w Polsce teksty Junga, Mircei Eliadego czy „Tybetańską Księgę Umarłych”. Wspólne projekty, takie jak „Leksykon (Encyklopedia symboli)” zwany także Czarnymi Kartami, były przykładem twórczego dialogu między słowem, symbolem i formą, w którym Broll odczytywała głębsze, metafizyczne znaczenia. W połowie lat 70. działalność grupy uległa przemianie w pierwszą w Polsce wspólnotę buddyjską, a przestrzeń przy ulicy Piastowskiej w Katowicach stała się centrum życia duchowego i kulturalnego, w którym sztuka była równocześnie praktyką medytacyjną i narzędziem samopoznania. Urszula Broll w 1983 opuściła Katowice, zamieszkując w Przesiece pod Jelenią Górą, gdzie kontynuowała malarstwo oraz angażowała się w lokalne inicjatywy artystyczne, znajdując wreszcie miejsce, w którym mogła w pełni połączyć życie duchowe z twórczością. Podsumowaniem jej kariery stała się wystawa „Atman znaczy Oddech”, która odbyła się w warszawskiej Królikarni w 2020, niedługo po śmierci artystki. Poza malarstwem Urszula Broll pozostawiła po sobie również spuściznę intelektualną oraz duchową. Jej twórczość pozostaje świadectwem tego, że prawdziwa sztuka, choć zakorzeniona w kontekście historycznym i kulturowym, potrafi przenikać granice ideologii i formułować uniwersalne pytania o sens, tożsamość i transcendencję.