NIESPEŁNIONA MIŁOŚĆ WIESZCZA Maryla Wereszczakówna, od 1821 hrabina Puttkamerowa, zapisała się w historii i literaturze jako wielka młodzieńcza miłość Adama Mickiewicza. Urodziła się w szlacheckiej rodzinie w 1799 w jako córka Antoniego Wereszczaki, marszałka powiatu nowogródzkiego i Franciszki z domu Ancuta. Była to sentymentalna panna, nieco egzaltowana, oczytana w najnowszej literaturze. Jej zachowanie było dość ekscentryczne jak na XIX-wieczne standardy: nie tylko paliła fajkę, odbywała długie, samotne konne wycieczki czy grała w szachy, ale również manifestowała swój nastrój światu kolorem przywdzianej szarfy – czarnej, różowej bądź błękitnej. Mickiewicza poznała prawdopodobnie w 1820, kiedy poeta odwiedził dom rodzinny Maryli w Tuhanowiczach. Niestety była już wówczas zaręczona z dobrze sytuowanym hrabią Wawrzyńcem Puttkamerem, który rodzinie Maryli, borykającej się wówczas z kłopotami finansowymi, wydawał się odpowiednim kandydatem dla ich córki. Między przyszłym wieszczem narodowym a zaledwie o rok młodszą, niską blondynką o niebieskich oczach zapłonęło silne uczucie. Gwałtowna, nieszczęśliwa miłość doprowadziła nawet do tak dramatycznych wydarzeń jak próba samobójcza dziewczyny, która zażyła nadmierną dawkę laudanum na przełomie wiosny i lata 1822. Jak wynika z korespondencji przyjaciół poety, ich romans trwał krótko, bowiem od 1821 do 1823, jednak jeszcze w 1829 Mickiewicz pisze słynny wiersz „Do *** na Alpach w Splügen”, w którym już od pierwszych strof pobrzmiewa ta wielka, niespełniona miłość: „Nigdy, więc nigdy z tobą rozstać się nie mogę! | Morzem płyniesz i lądem idziesz za mną w drogę”. Postać Maryli Wereszczakówny znalazła swoje odbicie wielokrotnie również we wcześniejszych utworach, m.in. w IV części „Dziadów”, „ Balladach i romansach” w: „Pierwiosnku”, „Kurchanku Maryli”, „To lubię” czy wreszcie w erotyku „Do M***”. Nieszczęśliwa miłość do Maryli miała niebagatelny wpływ na ukształtowanie się wczesnej twórczości Adama Mickiewicza i tym samym na rozwój romantyzmu w literaturze polskiej. Motyw wzajemnej, lecz niespełnionej miłości między hrabiną Puttkamerową i wieszczem narodowym stanowił również inspirację dla malarzy. Jednym z takich przykładów jest prezentowany w katalogu aukcyjnym obraz Włodzimierza Łosika „Pożegnanie Adama Mickiewicza z Marylą Wereszczakówną” z 1876, wystawiany w tym samym roku w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Królestwie Polskim. Obraz stał się na tyle kanoniczny, że był rozpowszechniany później w prasie i na pocztówkach. Na płótnie artysta ukazał zakochanych stojących przy niskim murku na tle krajobrazu. Maryla w długiej, jasnej jedwabnej szacie odkrywającej jej ramiona została ukazana tyłem, natomiast stojący przed nią poeta został namalowany frontalnie w kontrastującym czarnym stroju. Para splata swoje dłonie na wysokości klatki piersiowej, zaś dziewczyna przytula się policzkiem do ramienia ukochanego, odsłaniając zgrabny profil swojej twarzy. U ich stóp, po lewej stronie, znajduje się pies – symbol wierności. Artysta przedstawił wyimaginowany moment pożegnania kochanków. Prawdopodobnie nigdy nie mieli czasu zobaczyć się po raz ostatni. W 1823 poeta został niespodziewanie aresztowany i uwięziony w klasztorze bazylianów w Wilnie, gdzie przebywał od jesieni 1823 do marca 1824. Skazano go za udział w tajnych młodzieżowych organizacjach na zesłanie w głąb Rosji na posadę nauczyciela z prawem wyboru miejsca pobytu. Mickiewicz przebywał w Petersburgu, Odessie, Moskwie oraz na Krymie, następnie w 1829 udał się w podróż po Europie do Niemiec, Szwajcarii oraz Włoch. Na wiadomość o wybuchu powstania listopadowego zawrócił, aby do niego dołączyć, ostatecznie jednak nie przekroczył granicy Królestwa Polskiego. Po krótkim pobycie w Dreźnie wyjechał do Paryża, gdzie osiadł na stałe. Nie powrócił już nigdy więcej w okolice dworu Puttkamerów. Tomasz Łosik uzyskał wykształcenie artystyczne w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych w pracowni Władysława Łuszczkiewicza i Feliksa Szynalewskiego, gdzie studiował w latach 1865-72. Przez kolejne pięć lat dokształcał się na akademii w Monachium u Aleksandra Wagnera i Wilhelma Lindenschmita. Był również uczniem Henryka Siemiradzkiego i Józefa Brandta. W 1878 wyjechał do Paryża na dwanaście lat. Ok. 1884 powrócił do rodzinnej Bochni. Łosik wystawiał regularnie w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, a także na Pierwszej wielkiej wystawie sztuki polskiej w Krakowie w 1887, w Salonie Krywulta w 1883 oraz Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w 1892 we Lwowie. Na œuvre artysty składają się obrazy o tematyce historyczno-rodzajowej, przedstawienia wnętrz kościelnych oraz portrety. Uprawiał również grafikę i rzeźbę.