„Patrzę, żeby widzieć i opowiedzieć to w obrazie, zafascynowana paradoksalnością sztuki, tajemnicą i osobistą logiką każdego obrazu. Zachwyciło mnie określenie jednego z przyjaciół, że są w mym malarstwie ‘fanaberyjność i nieprzewidywalność’. Ależ tak! To cechy miłości. A jeśli miłość to ciągłe szukanie, niedosyt, zaczynanie wciąż od początku. Rodzaj zapominania jak to się robi, po to, by zostawić wolny teren dla wyobraźni. A więc malarzowi potrzebne są tajemne machinacje, mimo że tajemniczość składa się często ze spraw prostych”. Teresa Pągowska Teresa Pągowska wielokrotnie podkreślała, że w malarstwie interesują ją błąd, który artystka rozumiała w kontekście stworzenia celowego wytrychu, klucza do ludzkiej wyobraźni, a nie w kontekście usterki powodowanej przypadkiem, niezamierzonej niedoskonałości czy to formy, czy treści. Błąd jako narzędzie wytrącenia z odrętwienia, stawał się często głównym lekiem, który artystka stosowała na ludzką obojętność. Malarstwo Pągowskiej, choć często zredukowane w formie (artystka z upodobaniem pozostawiała niezagruntowane lica swoich obrazów) to w rzeczywistości malarstwo emocji, wręcz domagające się atencji widza. Ta artystyczna przekora Pągowskiej daje dobrze o sobie znać w prezentowanej w katalogu pracy, która zawiera w sobie ów zamierzony błąd. Płótno powstało w 1981 roku i przedstawia sylwetkę kobiety. Jest to bardzo typowe, wręcz klasyczne, jeżeli chodzi o cały dorobek Pągowskiej, przedstawienie, a to z racji zastosowania dwóch regularnie powtarzających się elementów. Pierwszym z nich jest schematycznie zarysowana postać, najczęściej kobieca, której sylwetkę artystka konstruuje z figur, pól barwnych przypominających elementy wycięte z papieru. Jej modelki zazwyczaj zajmują centralną cześć obrazu i stanowią punkt ciężkości, na którym skupia się cała uwaga widza. Sylwetki Pągowskiej są bardzo umowne i często pada pytanie o to, czy przedstawienia artystki można kwalifikować jako abstrakcję. Sama Pągowska nigdy jednak abstrakcjonistką nie była, a umowność i niedopowiedzenia stały się jej głównym środkiem wypowiedzi. Jak sama wspominała w swoich notatkach: „Malarstwo jak każda sztuka wymaga dużej wiedzy, ale nie wolno pokazywać jej na zewnątrz, musi być ukryta w środku. Tak jak w środku nas ukryte są nasze sny, odczucia dźwięków czy zapachów, pragnienie poezji w różnych jej przejawach” (Teresa Pągowska, [w:] Maszynopis z archiwum rodziny artystki, Warszawa, październik 1985). Pągowska pozbawiała swoje modelki cech indywidulanych, co pozwala mnożyć interpretacje i nabudowywać nowe konteksty, czego najlepszym przykładem jest prezentowana praca, która została przemalowana przez artystkę. Uchwycona za pomocą schematycznych pociągnięć pędzla kobieca sylwetka otrzymała charakterystyczną, trójkątną czapkę i frapujący tytuł – „Mały Napoleon”. Ingerencja artystki w pierwotną kompozycję jest dobrze widoczna na płótnie i stanowi o wyjątkowości tej kompozycji. Jest to też przykład tak typowego dla Pagowskiej błędu – wytrychu, którym artystka budzi widza z odrętwienia. Drugim elementem, który można odnaleźć w wielu pracach Pągowskiej jest mistrzowsko kładziona plama barwna. Jest w tym sposobie malowania coś niezwykle nonszalanckiego, a jednocześnie tak skutecznego jeżeli chodzi o przekaz treści. Pągowskiej wystarczą dosłownie nieraz dwa pociągnięcia pędzla, aby jej siedząca w fotelu dama stała się smutna, albo żeby namalowany na płótnie kot zaczął obawiać się podchodzącego do obrazu widza. Podobnie w jest przypadku zaprezentowanego obrazu, wystarczyły dwie plamy, aby z sylwetki kobiety zrobić Napoleona. Tak wielka trafność wypowiedzi to cecha przypisywana tylko wielkim mistrzom - artystom, dla których malowanie jest jedynie etapem końcowym złożonego procesu twórczego, który obejmuje długi namysł, obserwacje, a przede wszystkim opiera się na głębokim odczuwaniu świata zewnętrznego. Pągowska w swojej twórczości zazwyczaj stosuje program otwarty, unika definiowania i sztywnego opisywania rzeczywistości, co w przypadku malarstwa nurtu Nowej Figuracji jest zjawiskiem dosyć rzadkim. Artystka nie narzuca też widzowi swojej wizji, prace tytułuje lapidarnie, jedynie sugerując pewien scenariusz. Jak sama wspominała: „Najważniejsze jest aby istniał powód obrazu. Tym powodem może być wszystko: brutalność dnia, sen, wiersz, czyjś ból, który stał się moim bólem. Byleby to coś było odczute przeze mnie z taką siłą, która sięga głębiej niż moje ‘wiem’. Trzeba na tyle ośmielić wyobraźnię, by uzyskać precyzję widzenia tego powodu. Ta intensywność wyobraźni, absolutna koncentracja i nieprzesądzanie niczego z góry mogą doprowadzić do znajdywania znaków własnych, znaków, którymi zapisujemy siebie, swoje przeżywanie świata. Odważę się powiedzieć, że mam umiejętność prawdziwej koncentracji, która dla uprawiania wszelkiej sztuki jest nieodzowna” (Teresa Pągowska, [w:] Maszynopis z archiwum rodziny artystki, Warszawa, październik 1985). Pomimo oszczędności środków, malarstwo Pągowskiej jest niezwykle bogate w treść, co dotyczy zarówno wielorakości zastosowanych zabiegów formalnych jak i różnorodności tematów podejmowanych przez artystkę. Jej pulsujące kolorem prace bardzo silnie działają na wyobraźnie widza, nierzadko zachęcając do budowania własnych interpretacji i umożliwiając mu swobodne popuszczenie wodzy fantazji.