PRZEDMIOTY ABSTRAKCYJNE Czynności malarza mają wymowę rytualną i wskazują na inną rzeczywistość, wręcz odbywają się w innej rzeczywistości, w innym czasie i w innej przestrzeni – w realności transcendentnej w stosunku do dzieła będącego jej symbolicznym znakiem”. Stanisław Fijałkowski Na początku swojej drogi młody twórca buntował się przeciwko estetyce Strzemińskiego, którego był studentem. Robił to, odwołując się do doświadczeń impresjonizmu i kubizmu. Pragnąc stworzyć własny rys twórczy, poszukiwał inspiracji w tradycji i dorobku innych wybitnych artystów. Fijałkowski przyznawał, że duże znaczenie w określeniu charakteru jego sztuki miały lektury pism Kandinsky’ego (którego „Über das geistige in der kunst” przełożył i wydał po polsku) oraz Mondriana, a także zainteresowanie surrealizmem. Jednak relacja ze Strzemińskim nie ucierpiała przez jego artystyczne poszukiwania. Fijałkowski został asystentem mistrza, a także dołączył do grupy łódzkich awangardzistów z „kręgu Strzemińskiego”, propagujących myśl twórczą swojego wykładowcy. Fundamentem kompozycji Stanisława Fijałkowskiego jest niemal zawsze wykreślona wąską linią rama, oddzielająca autonomiczną sferę obrazu od świata zewnętrznego. Na płótnach pojawiają się enigmatyczne obiekty – anielskie skrzydła, części ludzkiego ciała, takie jak ręce czy głowa, liczby, wykresy, figury geometryczne czy „czarne słońca”. W swojej działalności artystycznej Fijałkowski próbował wizualizować duchowość poprzez formy uproszczone, oscylujące między naturą a światem nieprzedstawiających kształtów. Kluczami interpretacyjnymi do prac czynił nieraz tytuły, które miały naprowadzać na ekwiwalent danej płaszczyzny malarskiej w rzeczywistości codziennej. „Można odnieść wrażenie, że za pomocą abstrakcyjnych form artysta układa swój własny, tajemniczy alfabet” (Sabina Sokołowska, „Muzyka form”, [w:] „Stanisław Fijałkowski”, katalog wystawy, [red.] Jolanta Pieńkos, Zachęta Państwowa Galeria Sztuki w Warszawie, Warszawa 2003, s. 5). Praca „Chorągiewka i deszcz” powstała w 1981. Charakteryzuje ją typowa dla dzieł z tego czasu baczna obserwacja ponurej natury otaczającego świata. Tytułowy deszcz, wyrażony przez cienkie, ukośne linie w odcieniach turkusu, pada na płaszczyznę mogącą reprezentować plac, boisko czy dach budynku, w które wbita jest powiewająca polska flaga. Po dwóch stronach opisywanej płaszczyzny widzimy dym – po lewej stronie jasny, a po prawej – ciemny. Kompozycja zamknięta w ramie namalowanej na powierzchni płótna oddaje najważniejsze – jak pisał Serge Farchereau – cechy malarstwa Fijałkowskiego: symbolika i magia cyfr i figur geometrycznych jako znaków najprostszych, uniwersalnych, używanych od tysięcy lat, o których się dziś nie pamięta. Prezentowana praca to autorska replika obrazu „Chorągiewka i deszcz” z 1980, wystawionego i reprodukowanego (odwrotnie) w katalogu wystawy Fijałkowskiego w poznańskim Muzeum Narodowym z roku 2001. Replika powstała z dedykacją dla kolekcjonera. Stanisław Fijałkowski studia odbył w latach 1946-51 w łódzkiej PWSSP. W latach 1947-93 pracował w macierzystej uczelni, w 1983 objął stanowisko profesora. Odegrał znaczącą rolę w gronie pedagogicznym, które kształtowało oblicze łódzkiej szkoły (dzisiejszej ASP). Krótko, w różnych latach, wykładał gościnnie także za granicą: w Mons (1978, 1982) i Marburgu (1990), a przez cały rok akademicki 1989/1990 prowadził zajęcia na uniwersytecie w Geissen. Jego prace prezentowano na ponad pięciuset wystawach krajowych i zagranicznych. Reprezentował Polskę na Biennale w São Paulo w 1969 i na Biennale w Wenecji w 1972. W 1977 wyróżniono go Nagrodą Krytyki Artystycznej im. Cypriana Kamila Norwida, a w 1990 został uhonorowany prestiżową Nagrodą im. Jana Cybisa. Jego dzieła znajdują się w licznych zbiorach prywatnych i publicznych w Polsce i za granicą, między innymi w Galerii Trietiakowskiej w Moskwie, w Muzeum imienia Puszkina w Moskwie, Museum of Modern Art w Nowym Jorku, w Mc Grew Hill Collection w Nowym Jorku, Tate Gallery w Londynie, w Gabinecie Rycin w Zagrzebiu, w Graphische Sammlung Albertina w Wiedniu oraz muzeach w Bochum, Carpi, Dreźnie, Erlangen, Hamburgu, Hanoverze, Lubece, Lugano, Marburgu, Oldenburgu, Pradze, Skopje i Winterthur (źródło: https:// culture.pl/pl/tworca/stanislaw-fijalkowski, dostęp: 12.02.2024).