Maurycy Gottlieb. Wrażliwy portrecista Maurycy Gottlieb urodził się w zamożnej rodzinie żydowskiej w 1856 roku. W latach 1871-1873 był studentem wiedeńskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie rozwinął swój oryginalny warsztat malarski. Po trzech latach, zafascynowany historycznym monumentalnym malarstwem Jana Matejki, przeniósł się do Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie. W klasie wielkiego mistrza Gottlieb chciał łączyć patriotyczne wątki polsko-żydowskie. Spotkał się niestety z wykluczeniem społecznym oraz antysemickimi atakami ze strony wykładowców i studentów. Brak zrozumienia zmusił go do powrotu do Wiednia, skąd później wyjechał na dalszą edukację do Monachium. W tych ośrodkach artystycznych zapoznał się z działalnością artystyczną wielkich mistrzów. Szczególnie zainteresowała go twórczość Rembrandta, barokowego mistrza portretu psychologicznego, który był zafascynowany kulturą żydowską. Po 1877 roku Gottlieb stopniowo zaczął zyskiwać uznanie krytyków i zamówienia od bogatych mecenasów związanych z gminą żydowską w Monachium, Wiedniu, Lwowie i Warszawie. Wsparcie finansowe pozwoliło mu na wyjazd do Rzymu, gdzie trafił pod opiekę czołowego akademika Henryka Siemiradzkiego. W 1879 został zaproszony przez Jana Matejkę do Krakowa, gdzie rozpoczął prace nad historycznym cyklem malarskim przedstawiającym dzieje Żydów w Polsce. Gottlieb zmarł przedwcześnie w tym samym roku, w wyniku powikłań pooperacyjnych. Twórczość Gottlieba rozwijała się w okresie niespełna dziesięciu lat. W dużym stopniu ukształtował ją związek artysty z tradycją i kulturą żydowską, połączony z elementami polskiej świadomości narodowej. Poza dziełami o tematyce biblijnej, historycznej lub literackiej, tworzył także portrety, które malował często i chętnie, niezależnie od scen historycznych. W licznych wizerunkach, zarówno męskich jak i kobiecych, Gottlieb wykazał cały swój malarski talent. Portretował członków swojej rodziny, przyjaciół i protektorów. W przeciwieństwie do większości artystów pochodzenia żydowskiego tego czasu, w twórczości portretowej nie skupiał się jedynie na Żydach pochodzących z uboższych warstw społeczeństwa, odzianych w tradycyjne stroje. Był jednym z pierwszych malarzy polskich, którzy ukazywali również Żydów zamożnych, wykształconych, reprezentujących wysoki poziom intelektualny i kulturalny. Portrety zaczął malować już jako student krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych, spotykając się od razu z pozytywnymi opiniami i recenzjami. Na przekór panującym wówczas wzorom i wpływom płynącym od Jana Matejki, nie heroizował swoim modeli, pozbawiał ich często akcesoriów, tworząc bardziej intymne i kameralne wizerunki. W twórczości portretowej często okazywał się realistą. Gottlieb, artysta o romantycznej naturze, skłonny do wzruszeń, rozumiejący samotność i bezbronność człowieka wobec losu, z dużą dozą wrażliwości zgłębiał duchowy świat i wewnętrzne przeżycia swoich modeli. W portretach kobiet chętnie podkreślał ich urodę, sięgając po efektowne przebrania lub wprowadzając elementy takie jak wachlarze, biżuterię czy kwiaty. Znajdujący się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie „Portrecie młodej Żydówki” uderza finezja w odtworzeniu detalu koronkowego kołnierza, oraz ekspresja uzyskana dzięki prostocie środków, chłodnej zielonkawej tonacji barwnej i chłodnemu wyrazowi twarzy. Dekoracyjnym portretem, przepełnionym liryzmem i poetycznością jest również „Portret damy z wachlarzem” z Muzeum Narodowego w Krakowie. Bohaterki jego obrazów wydają się pogrążone w zamyśleniu, wsłuchane w siebie, przepełnione nieokreśloną tęsknotą. W takim charakterze utrzymany jest prezentowany w ofercie „Portret młodej kobiety” z 1875 roku. Wizerunek młodej kobiety o nieustalonej tożsamości jest pełen liryzmu. Portretowana odwraca wzrok od widza, zwracając go gdzieś w wewnętrzną przestrzeń obrazu. Artysta sugestywnie oddał jej wdzięk, moment wyciszenia i zadumy. Dopełnieniem intymnego i lirycznego portretu jest oszczędna, spokojna gama kaloryczna, ciemnej czerwieni sukni oraz beżów i ugrów tła, które podkreślają delikatną karnację twarzy oświetlonej miękkim i ciepłym światłem. Jej wdzięk podkreśla również wyszukana i elegancka suknia.