„Autoportrety Wyczółkowskiego były wyrazem pełnego dystansu artysty do siebie, uwidaczniała się w nich tak znamienna dla jego malarskiej twórczości dwoistość wizerunku człowieka – artysty. (…) Artysta dokonywał w obrazach rozmaitych transformacji własnego wizerunku, który zmieniał się w naturalny sposób lub był wizją z zamierzonym przekazem. Każdy z nich jest fascynującym zapisem zmian fizycznych i aktualnego stanu emocjonalnego. Wpływ na charakter danego wizerunku własnego miał czas powstania. Pierwsze młodzieńcze autoportrety, co zrozumiałe, różniły się od autoportretów z okresu dojrzałego i starczego. Młodość jest nowatorska, buntownicza, kolorowa, a starość wyciszona, czarno-biała. Autoportrety młodzieńcze oraz te z okresu późnego przedstawiają malarza w różnym wieku, ale też powstawały z różnej postawy wobec siebie, z różnego rodzaju zainteresowania własną powierzchownością. (…) Charakterystyczne cechy autoportretów Wyczółkowskiego to realistycznie i szczegółowo malowana głowa, przestrzenny modelunek podkreślany kolorowymi cieniami i blikami, szkicowe traktowanie sylwetki kontrastujące z drobiazgowo opracowaną twarzą, lekkie deformacje elementów znajdujących się przy dolnej krawędzi obrazu. Światło z reguły skupia się na najważniejszym elemencie obrazu – twarzy modela. Bardzo istotną rolę odgrywają cienie. Często model – Wyczółkowski – bywa lekko odwrócony w stronę widza, kontur drugiego policzka zostaje rozmyty. Tło w autoportretach jest bardzo istotnym elementem, który w dużym stopniu definiuje twarz modela. W jednej grupie wizerunków pozornie wydaje się ono nicością, a w rzeczywistości jest nakładane z kombinacji różnych warstw zbliżonych do siebie brązów, zieleni, szarości i beżów, które stwarzają głębię. W drugiej grupie artysta przedstawia siebie we wnętrzu lub na tle krajobrazu z Wisłą lub morzem” (Ewa Sekuła-Tauer, Leon Wyczółkowski o sobie. Autoportrety, Bydgoszcz 2016, s. 15-17). W 1916 Leon Wyczółkowski przez krótki okres był malarzem Legionów Polskich, co dało mu wstęp do obozu w Legionowie. Była to dość znamienna praktyka dla artystów tego pokolenia – wielu malarzy, pisarzy czy muzyków czuło obowiązek czynnego uczestnictwa w procesie odzyskiwania niepodległości dla Polski. Wyczółkowski został przydzielony do Komendy Głównej w obozie zimowym na Wołyniu, gdzie przebywał do czerwca tegoż roku. Podczas pobytu upamiętniał krajobrazy z okolic oraz ilustrował życie codzienne legionistów. Częstym motywem z tego okresu są umiłowane przez Wyczółkowskiego sylwetki samotnych sosnowych drzew, zabudowania koszar czy cmentarz w Wołczesku. Prezentowany „Autoportret” przez swoje zakomponowanie tła nawiązuje do tego rozdziału twórczości. Wyczółkowski umieszczał bowiem w tle syntetycznie ujęte gałęzie sosen, rozlewające się po powierzchni kartki melodyjną kreską, czyniąc z nich swój atrybut. Malarz nadał swojej postaci wyraz powagi i skupienia. Jego autoportrety, także prezentowany w katalogu, noszą swoiście nonszalancki wyraz. Artysta przedstawił się charakterystycznie dla swoich wizerunków frontalnie i patrzy na widza, jak gdyby odbierając mu podmiotowość i zwracając jego wzrok ku sobie. Intensywna uwaga, jaką poświęcał fizjonomii, stanom emocjonalnym oraz psychice przejawia się tu we wnikliwym i świdrującym spojrzeniu mistrza. Wyczółkowski nie zaleca się do widza, tworzy wizerunki będące oznaką jego twórczej siły. Sześćdziesięcioczteroletni artysta z wnikliwością studiuje swoją twarz, nie ukrywając upływu czasu. Egzystencjalny charakter portretu znajduje swoje antytetyczne dopełnienie w swobodnym warsztacie malarskim. Wyczółkowski posługuje się kredką z pełną swobodą i brawurą. Marginesy kartki, noszącej jeszcze ślad czterech pinezek, dzięki którym artysta przytwierdził arkusz do stabilnego podłoża, stanowią fascynujący zapis artystycznego eksperymentu.