Twórczość Edwina Mieczkowskiego (1929-2017) zajmuje wyjątkowe miejsce w historii sztuki abstrakcji 2 połowy XX wieku. Choć artysta bywa klasyfikowany jako przedstawiciel op-artu, sam konsekwentnie dystansował się od tego terminu, uznając go za zbyt powierzchowny i komercyjny. Jego sztuka, zakorzeniona w racjonalnej analizie percepcji i duchu konstruktywistycznego myślenia o formie, stanowi próbę zrozumienia mechanizmów widzenia i ich psychofizycznych konsekwencji. W przeciwieństwie do ekspresjonistów abstrakcyjnych, których Mieczkowski krytykował za egocentryzm i emocjonalny nadmiar, jego celem było stworzenie języka malarskiego opartego na rygorze, precyzji i porządku. Urodzony w Pittsburghu w rodzinie polskiego pochodzenia Mieczkowski ukończył Cleveland Institute of Art (BFA, 1957) oraz Carnegie Institute of Technology (MFA, 1959). Od końca lat 50. związał się z Cleveland Institute of Art jako wykładowca, gdzie kształcił kolejne pokolenia artystów i teoretyków. W 1960 wraz z Ernstem Benkertem i Francisem Hewittem założył Anonima Group, której działalność miała charakter intelektualnego sprzeciwu wobec komercjalizacji sztuki i kultu indywidualnego geniuszu. Artyści postulowali sztukę opartą na współpracy, analizie naukowej i studium percepcji w duchu bliskim Bauhausowi i konstruktywizmowi. Jak pisali we własnym manifeście, „Anonima” oznaczała nie tyle rezygnację z podmiotowości, ile dążenie do uniwersalizującej obiektywności w sztuce – w tym do zrozumienia zasad widzenia. Doświadczenia grupy znalazły kulminację w cyklach z późnych lat twórczości Mieczkowskiego, w których malarz rozwijał idee koloru i światła jako zjawisk dynamicznych, powstających w relacji z patrzącym. Jednym z istotniejszych świadectw tego etapu jest prezentowany w katalogu aukcyjnym obraz „Orion” z 2012 – dzieło, które można uznać za syntezę jego wieloletnich badań nad strukturą percepcji. Dynamiczna kompozycja, oparta na regularnej siatce barwnych punktów, tworzy świetlistą strukturę, która w połączeniu z ciepłą gamą barw przywodzi na myśl eksplozję energii w przestrzeni. Centralny motyw, rozbłysk w kształcie litery X, zdaje się promieniować z wnętrza obrazu, tworząc wrażenie pulsowania, wibrowania i optycznego ruchu. Mieczkowski, posługując się techniką nakładania drobnych, kontrastowych plam barwnych, konstruuje obraz, który nie jest już statycznym przedstawieniem, lecz zyskuje rangę optycznego zdarzenia. Każdy punkt koloru wchodzi w interakcję z sąsiednim, generując napięcia chromatyczne i złudzenia przestrzenne. Zjawisko to przypomina działanie siatkówki oka, reagującej na różnice intensywności światła i koloru. „Orion” staje się laboratorium percepcji, w którym odbiorca doświadcza jednocześnie ruchu i bezruchu, światła i cienia, płaskości i głębi. W warstwie symbolicznej tytuł „Orion” przywołuje astronomiczne odniesienie do gwiazdozbioru o geometrycznie czytelnej strukturze, ale zarazem nieuchwytnej w bezpośrednim doświadczeniu. To metafora samego procesu postrzegania: porządkowania chaotycznych bodźców w racjonalną strukturę. Podobnie jak gwiazdy, barwne punkty na płótnie Mieczkowskiego tworzą konstelację dopiero w akcie ludzkiego spojrzenia. W ten sposób artysta ukazuje percepcję jako proces konstrukcji znaczenia – akt poznawczy, w którym uczestniczy zarówno obraz, jak i odbiorca. W dojrzałej twórczości Mieczkowskiego, którą reprezentuje między innymi przedstawiony obraz, formalna dyscyplina łączy się ze zmaksymalizowaną zmysłową intensywnością. Precyzyjnie wyliczone układy geometryczne służą wywołaniu poczucia świetlistej wibracji, energetycznego przepływu i doświadczenia zmienności widzenia. W tym kontekście „Orion” można odczytać jako wizualną metaforę kosmicznego porządku, w którym matematyczna precyzja i organiczna pulsacja pozostają w stanie doskonałej równowagi.