KOSMOPOLITA WSRÓD RZEŹBIARZY – CYPRIAN GODEBSKI Cyprian Godebski, autor jednego z najbardziej znanych warszawskich pomników Adama Mickiewicza, prowadził bardzo aktywny tryb życia. Pod koniec XIX wieku był z pewnością najsłynniejszym polskim rzeźbiarzem. Urodzony i wykształcony we Francji potomek niepodległościowych badaczy swoje pierwsze dzieła tworzył już w latach 50. XIX wieku, kiedy przystąpił do pracowni rzeźbiarza Françoisa Jouffroya. Początkowo wykonywał głównie medaliony portretowe i popiersia, ale równolegle pracował jako kamieniarz w pracowniach rzeźbiarskich i rysownik w biurach budowlanych. W 1858 rodzina Godebskich przeniosła się z Paryża do Lwowa, gdzie ojciec artysty objął posadę kustosza Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Protekcję nad rzeźbiarzem objął wówczas austriacki namiestnik Galicji Agenor hr. Gołuchowski. We Lwowie Godebski pracował nad realizacją monumentalnych rzeźb dla nowego gmachu Inwalidów Wojennych. Już w 1861 artysta przenosi się do Wiednia, gdzie zrealizował zlecenia dla dworu cesarskiego. Od 1863 na przemian mieszka w Paryżu i Belgii, w międzyczasie wzioł ślub z Sophie Servais, córką znakomitego wiolonczelisty Adriena-Françoisa Servaisa, którego pomnik artysta wykonał w 1868. Okres petersburski, podczas którego powstała opisywana rzeźba, należy do wczesnego etapu twórczości Godebskiego. Nad Newą artysta pojawił się w 1868. Wykonał wówczas marmurowe popiersie swojego protektora Ernesta Giberta – przyszłego przewodniczącego Petersburskiego Towarzystwa Architektów. „Gibert był protektorem Godebskiego, o czym świadczy fakt, że to właśnie on rekomendował artystę Radzie stołecznej Cesarskiej Akademii Sztuk Pięknych. Rekomendacja okazała się skuteczna i rzeźbiarz otrzymał tytuł jej Honorowego Wolnego Członka (wbrew powtarzanym informacjom nigdy nie był jej profesorem), dający możliwość uczestniczenia w kolejnych petersburskich wystawach akademickich (w katalogach występował zawsze jako Servais-Godebski). Najliczniejsza reprezentacja jego twórczości znalazła się w salach Akademii w 1872: pokazał wówczas jednocześnie osiem dzieł, wypełniając znaczną część działu rzeźby. Zaprezentował m.in. popiersie zatytułowane „Skromność”, postać Bachantki, biusty byłego ministra dworu cesarskiego generała piechoty hr. Władimira F. Adlerberga (1791–1884) oraz aktorów Wasilija W. Samojłowa (1813–1887) z 1871 i Polaka z pochodzenia Iwana I. Sosnickiego (1794–1871/1872) z około 1871. Wykonywał też jakieś prace na zamówienie ks. Feliksa F. Jusupowa (1856–1928). Niewielkie „gabinetowe” popiersia były istotną częścią twórczości Godebskiego z czasu pobytu w stolicy Rosji, jak np. popiersie ówczesnego ministra spraw zagranicznych ks. Aleksandra M. Gorczakowa (1798–1883) z 1870, które w 1998 posłużyło jako element jego pomnika, ustawionego w parku Aleksandryjskim [Александровский сад] w Petersburgu (źródło: https://www.polskipetersburg.pl/hasla/godebski-cyprian, dostęp: 21.03.2024). Prezentowany odlew księcia Gorczakowa należy do najbardziej charakterystycznych dzieł z tego okresu, gdzie forma rzeźby wypływa z klasycystycznych założeń konstrukcji dzieła. Złota patyna, którą pokryte jest popiersie ministra, podkreśla dostojność i rangę portretowanego. Popularność i sławę prezentowanego popiersia potwierdza fakt, że w dwóch najważniejszych petersburskich muzeach – Ermitażu i Instytucie Literatury Rosyjskiej – eksponowane są gabinetowe przedstawienia ministra spraw zagranicznych i kanclerza, księcia Aleksandra Gorczakowa.